Visitas a San Simón

Mañá, o sábado e o domingo poden visitarse libremente as illas de San Simón e San Antón, onde celebramos este ano os premios. A Consellaría de Cultura pon un servizo de barco que sairá dende o peirao de Redondela. Unha boa oportunidade para todos os que desexen coñecer este territorio natural e da memoria.

A Casa das Mil Portas

Fedellando no blo de George Cassiel descubro o proxecto colectivo d´A Casa das Mil Portas, onde máis dun centenar de blogueiros portugueses e brasileiros publican os seus microcontos (unha historia en prosa contada con menos de cincuenta caracteres).
Recomendo moito esta viaxe que permite coñecer un mundo literario, incomprensiblemente, pouco frecuentado por nós. A navegación da páxina é moi amigable.
Esta experiencia podería ser emulada no noso bloogmillo?

Nova web da AGE

Este día tivo outra nova feliz: colgamos a nova web do gremio de editores galegos. A verdade que é todo un luxo este novo traballo de Acordar.

Palabras finais

O presidente en funcións non tivo hoxe reparos en citar as gloriosas palabras finais de Sempre en Galiza e en recitar uns versos de Ferrín para convidar aos galegos a "superar ese caduco lirismo". Tarde piaches, Manuel!

Vai de mar

O luns, a viaxe de volta de Valencia foi bonita bonita. Cando pillei o taxi, que me levou ao aeroporto, souben pola radio do estado adiantado do reconto. Tiven que conterme para non abrazar ao condutor: por fin rematara o desacougo. Enriba das nubes a noitiña é moi luminosa e, canto máis nos achegabamos a Galicia, era máis doado apreixar pola ventá cada unha das raioliñas do tempo novo que conquistamos. Aterrando en Sal lembrei o verso luminoso de Salvador ("Nos teus ollos cargados de horizonte") citado a primeira hora da tarde por Cristobal, o formidable bibliotecario de Camas, na súa ponencia sobre políticas da lectura.
Os membros da delegación galega xa fóramos moi mimados durante toda a xornada. As palabras de acougo e agarimo foron constantes e o aplauso, que pechou as intervencións de Pilar e Xosé na presentación ao mediodía de Vai de mar (A ilustración galega no século XXI), tan intenso e prolongado, que chegou a emocionarnos a todos. A exposición foi outro motivo de orgullo dun día que non esqueceremos.

Pura e Dora escritoras na súa terra

Ourense 25-06-2005

Onte foron homenaxeadas pola AELG Pura e Dora Vázquez. Un recoñecemento ben merecido. Reproduzo a fermosa andoliña que escribiu o amigo Marcos Valcárcel:

“A poesía é unha forma que ten o home de orar, non sei a qué, pero de orar”, dicía hai uns anos o escritor Álvaro Mutis. E esa oración laica, aberta, participativa, prego de beleza e de autenticidade, encárnase cada ano como encontro colectivo nas homenaxes que desde 1995 celebra a Asociación de Escritores en Lingua Galega baixo a cabeceira O Escritor na súa Terra: cita que contou xa con nomes tan egrexios como Uxío Novoneyra, Avilés de Taramancos, Luz Pozo, Salvador García-Bodaño, Neira Vilas e Manuel María, entre outros.Este ano son dúas mulleres, Pura e Dora Vázquez, As escritoras na súa terra, e en Ourense, onde teñen unha rúa co seu nome desde 1995, recibirán o recoñecemento dos seus amigos e lectores coa plantación no Parque Barbaña de dous camelios, árbore que tanto amaron sempre, e unha Pedra Escultórica que inaugurará alí a Fervenza dos Poetas. Símbolo chamado a converterse en lembranza permanente como aqueloutra Pedra do tempo cantada por Pura: “Pedra dura do Tempo en desafíos. / Dos milenios chovendo corredíos/ no destempo, o devir onde pervive. / Trasustanciada voz a que nos fala/ da longuísima historia que a recala. / Dunha enlevada man que un nome escribe”.

Albixoi

Saímos satisfeitos do Mestrado. A derradeira sesión, sobre Internet, constituíu unha longa viaxe sobre o libro e a rede (sempre se atopan cousas sorprendentes, como a crise de Amazon na venda de libros, hoxe semella un bazar do principado).

Outra boa sorpresa foi coñecer o magnífico blo de Pablo. Pásoo aos meus enlaces favoritos. Recomendo seguilo.

Mariza transparente

Transparente

Volve Mariza con Transparente. Un terceiro álbum onde se volve renovar o fado do fado. Gusto de "Recusa" e de dúas versións de temas de Carlos do Carmo, "Transparente" e "Duas lágrimas de orvalho". Escoitando este disco formidable do fado maior, quen dixo que coa música a alma non pode chegar a doer?

Congreso Ibérico de LIX

Valencia, 27-30 de xuño de 2005

Hoxe á notiña marcharei a Valencia para participar mañá nun debate de editores no Congreso Ibérico de LIX. Dubidei moito en cal debería ser o enfoque da miña intervención. Finalmente optei por proporcionar datos sobre a evidente inflacción produtiva da LIX (empregando un chisco de retranca) e analizar, despois, os efectos perniciosos ou perigos da súa excesiva escolarización. Como remate, propoñerei para o debate a consideración da lectura como un problema de estado; o recoñecemento das identidades culturais e lingüísticas coma unha diversidade que a todos enriquece; a consideración da lectura como elemento transversal dos currículums da educación non universitaria; o estatus da biblioteca e da libraría como as primeiras institucións culturais de proximidade da cada comunidade cidadá; e, por último, a consideración do libro, máis alá do seu soporte convencional actual, como contedor da creación cultural e o coñecemento. Sigo tendo dúbidas, semella un mitin (dos editores, xa se sabe, agárdase que fagan isto ou que se laien amargamente).

A pesar do interese do programa, deberei volver o mesmo luns (o martes temos asemblea e presentación da nova web). Xa me intranquiliza cál será a noticia que coñeza ao baixar do avión.

Máis blos sobre libros

Periodistas 21 abriu un wiki de blos sobre libros e literatura. Mágoa que haxa apenas galegos.

Mestrado de edición

Estas dúas últimas semanas andamos atafegados coas sesións do Mestrado de Edición. Esta experiencia docente, na que leva todo o peso Celia Torres, a directora de promoción da editorial, está sendo para nós un reto. Obrigounos a sistematizar o noso traballo e a tratar de comunicar en vinte e seis horas, da forma máis atractiva e didáctica posible, a nosa experiencia sobre a promoción editorial.
Facer visible cada libro (tanto na libraría coma nos medios de comunicación); singularizalo con respecto á enorme oferta existente (sobre todo, en castelán); manter unha conversa permanente cos autores e co público; promover a imaxe da marca de xeito que se asocie coa excelencia e coa formación dun criterio nos lectores; profundizar no proxecto cultural da editorial facéndoo compatible coa súa viabilidade empresarial son tarefas, entre tantas outras, deste traballo de comunicación, indispensable na nosa concepción profesionalizada e moderna da edición.
Mañá remataremos o módulo cunha sesión práctica sobre a promoción do libro galego en Internet, un terreo no que levamos avanzado (a vindeira semana abrirase un renovado portal dos editores galegos), mais no que aínda, a pesar das experiencias interesantes, queda moito por facer.

Un canto á vida

É impresionante: Teresa Moure volveu gañar un novo premio. Hai varios días acabei de debullar o orixinal de Herba Moura, a novela coa que gañou o Xerais. Deslumbroume. Non atopo expresión máis acaída ("deslumbrante" dixeron, tamén, os membros do xurado).

Interesáronme moito os temas (dende a confrontación entre o pensamento racionalista e o empirista; a vindicación destas mulleres determinadas a escoller o seu camiño; o rescate da memoria de tantas mulleres invisibles...), mais, e sobre todo, a estrutura enfarrapada (ese "pachwork", seguro que está mal escrito, que tanto me gusta) que, a autora consegue ganduxar nas derradeiras trinta páxinas (para min, prodixiosas) e a prosa enfiada e agarimosa, espremendo tanto, tanto as palabras ata conseguer un mel verbal marabilloso.
Gustáronme os personaxes, sobre todo, Hélène e Einés (tan riquiñas, tan apaixonadas polo coñecemento, como a propia Christina, un contrapunto, quizais máis racional, mais por iso, non menos emotivo). Gustoume o tratamento da figura de Descartes (que funciona como vertebrador da trama) coma a do propio V.M (ese director de tese que como enigma vaise desvelando na súa fachenda). Gustáronme as receitas (páxina memorable é a dos petisús), as cartas e as referencias ás herbas. Interesáronme os debates filosóficos e lingüísticos.
A novela é de lectura sedutora, como sensual son moitas das páxinas (que recenden cantas delas), a pesar de que algunhas (as de temática máis filosófica, no capítulo terceiro) son complexas. Todo un desafío para cada lector ou lectora. A novela toda é un canto a vivir con intensidade e con paixón e perseguir o coñecemento e o amor alí onde teñan a súa gorida. Xa teño ganas de vela editada e que os lectores e lectoras opinen. Esta novela vai dar moito que ler (alza 448 páxinas) e moito para falar e debater.

O reto de Quin

A noite do domingo lamentei a falta de autocrítica do BNG. Comprendo, agora, que non foi un día doado para ninguén, xa que nos roubaron a posibilidade de expresar a alegría. Sen embargo, Quin, xa dende o luns, tivo os reflexos suficientes e a coraxe necesaria para expresar autocrítica e confianza no futuro. Actitude que é moi de agradecer e, ata agora, era moi infrecuente, cando non inédita, na fronte nacionalista.

É decepcionante que nos últimos oito anos o BNG perdera 90.000 votos e cinco deputados, esquecendo aquel "sorpasso" das autonómicas do 97, que fixo soñar coa posibilidade de contar cun presidente nacionalista, e volvendo ás posicións do 93. O Bloque parecía derrubarse en cada nova elección fronte á diletancia dos seus responsables. Velaí a necesaria renovación que parase de vez semellante hemorraxia.

Quin fixo nestas autonómicas unha moi boa campaña, mais insuficiente para recuperar o moito terreo perdido durante o último ano e, sobre todo, tras a crise da confección das listas (a verdade é que, de terse enfocado con maior xenerosidade e amplitude de miras por parte de todos, puido ser evitada e, hoxe, os resultados serían sensiblemente mellores).

A pesar do retroceso electoral (previsible, aínda que quizais menos acusado no número de escanos), a posibilidade de facer un bo traballo no goberno é unha oportunidade única para profundizar no proceso de renovación e ampliación do actual espazo político nacionalista galego: transformar ao Bloque nun partido homologable (nacionalista de esquerda, onde cada militante represente un voto) é o reto que Quin e o seu equipo teñen diante. Azos e vontade non parecen faltarlles.

Morreu don Álvaro

Onte á notiña soubemos do falecemento do noso amigo, don Álvaro Álvarez Blázquez, o fillo máis novo do médico Darío Álvarez Limeses, fusilado polos sublevados o 18 de xullo. Morreu o afouto e coraxudo editor de Serigrafía Gallega, de quen aprendimos, nestes últimos anos, tantas leccións de honestidade e compromiso galeguista e republicano.
Nacido en Tui en 1921, Álvaro trasladouse a Vigo, onde dende 1944 traballou como funcionario do Instituto Social da Mariña e, como os seus irmáns, Xosé María, Darío, Emilio e Alfonso, participou nos círculos culturais vigueses dos anos cincuenta. Foi da súa amizade con Celso Emilio Ferreiro, con quen amigou na tertulia do Café Derby, onde xermolaría o seu interese pola técnica da serigrafía que, vinte anos despois, racharía coa invisibilidade na que viviu a plástica galega de posguerra.
Unha sucesión de acontecementos fortuítos, protagonizados por don Álvaro, fixo posible desenvolver esta experiencia tan singular como exitosa no seu tempo. Así, segundo el mesmo me relatou, Ferreiro foi quen lle deu conta da aparición dun novo sistema de impresión, a serigrafía, do que tiña coñecemento pola súa experiencia como responsable dun tallerciño de fotogravado. A noticia inquedou a Álvaro quen decidiu procurar información sobre as súas características, atopándoa no señor Marcos, un gravador que a viña praticando de forma moi precaria no obradoiro que rexía na praza de Chueca. Nunha primeira viaxe a Madrid para atoparse con aquel artesán, Álvaro adquirirá elementais coñecementos da técnica da serigrafía, que non pasaron de saber que se trataba dun procedemento de impresión a través dunha peneira, o que provoca un resultado de excelente calidade para as tintas e as cores.
Días despois do regreso da súa viaxe le en «Faro de Vigo» un anuncio que marcará a súa vida posterior: «Antes de embarcar para América enseñaría el arte de la Serigrafía a quién le interesase». Tan enigmático reclamo proporcionaba o enderezo dunha pensión situada preto da Estación. Don Álvaro non o pensou dúas veces e concertou na libraría anticuaria Monterrey –que rexía o seu irmán Xosé María– a primeira cita co seu novo profesor, un gordiño moi faladeiro, madrileño, tamén, como o primeiro, que lle proporcionaría os coñecementos imprescindibles para montar na bufarda da casa de Marqués de Valladares 15 o seu primeiro tallerciño.
O éxito da técnica animouno a montar o seu primeiro obradoiro profesional, que denominará «Serigrafía Gallega», en Falperra 33, un dos baixos da Panificadora, situado enfronte da taberna de Armando. Axiña realizará os primeiros encargos consistentes en felicitacións de Nadal, autocolantes para os vehículos da Citroën ou bandeiriñas publicitarias para os que contaban co deseño de Urbano Lugrís, que precisaba daqueles traballiños para inventarse a vida. Aínda emociona comprobar o enxeño desbordado do noso pintor do mar, de quen celebramos este nadal o trinta aniversario do seu pasamento, que realizou os debuxos das bandeiriñas do Ano Santo de 1965, do restaurante «El Mosquito» ou fermosísimas tarxetas de Nadal.
Aqueles traballos «comerciais» simultaneábanse coa impresión dos primeiros carteis para festas e exposicións (preparados por Virxilio) ou para a celebración do 17 de maio (obra de Xohán Ledo). A edición de milleiros e milleiros de autocolantes cos textos de «Galego na escola», «Falemos galego» e «Xa falamos», promovidos por ensinantes galeguistas e distribuídos por Castrelos (a editora da familia), terá un grande impacto no lento agromar da conciencia de uso público da lingua galega. Colaboracións con edicións Castrelos que se extenderán a realización das portadas e dun expositor promocional da colección «O Moucho», identificables pola presenza da figura dun labrego creado polo debuxante Bofill.
Comezaba así, a finais dos sesenta, a comprometida contribución a prol da difusión da cultura galega de «Serigrafía Gallega», que tiña a Luis Ameijeiras Olañeta como encargado do taller e que chegará a contar ata con nove empregados.
En decembro de 2003 tiven a fortuna de colaborar con don Álvaro na montaxe en Vigo da exposición Tintas Galegas e no pasado mes de novembro convideino a participar na mesa redonda sobre a edición histórica galega, celebrada dentro do Iº Simposium do Libro e a Lectura. Un pequeno recoñecemento dos editores, realizados trinta anos despois, daquela proeza empresarial e cultural realizada por Álvaro Álvarez Blázquez. Aínda recordo o seu bo humor no xantar no Carretas, cando comezaban os síntomas da súa enfermidade, e as súas brincadeiras con Sabino Torres. Como lembro, hoxe, tamén, as súas chamadas polo móbil para comunicarme con enorme coraxe o terrible diagnóstico e a súa satisfacción e ledicia por ver editado en vida o libro coa obra galega do seu irmán Emilio.

Sei que o domingo despediuse con serenidade de todos os seus. Para eles, unha fonda aperta.

Hoxe, ás 18:00 horas, no Tanatorio de Pereiró celebrarase unha misa no seu recordo, e logo será incinerado.
Que a terra galega, que tanto amou, lle sexa leve a un dos nosos mestres!

Xente feliz con lágrimas

O Saviñao, 19-06-2005.

Onte non foi un día para chorar, mais tampouco para botar moitos foguetes, xa que ao longo da noite fomos comprobando no espello o estado real da nosa febleza. Outravolta, deambulamos como xente feliz con lágrimas.

Como tantos outros galegos, pasei ao longo do día da esperanza á alegría; logo, da alegría ao medo; máis tarde, do medo á esperanza; e, por último, da esperanza á decepción. Con todo, queda, afortunadamente aínda, e isto é o máis importante, unha raiola de luz.

Á media tarde souben das israelitas que daban unha cómoda maioría á alternativa (e un formidable resultado ao BNG), expectativa que, antes de comezar o programa electoral, confirmaban plenamente os sondeos do voto manifestado. Ás nove menos cuarto, os prognósticos baseados no reconto de 44.000 papeletas (clavaron o resultado final) deron inicio a un desacougo que, a partir das nove, co comezo do reconto, puxéronnos diante da crúa realidade: Fraga non ía caer coma un castelo de naipes, resistía ben, sobre todo en Ourense, e o Bloque perdía un escano en cada unha das catro provincias. Ata ás dez menos cuarto, co 55% do voto escrutado, non puidemos volver soñar. Logo, durante dúas horas, especulamos sobre as razóns do medo e da incerteza.

Saín de San Marcos, ás doce e cuarto da noite, confuso e desorientado, camiño de Sal. No coche viñen remoendo sobre cáles son as razóns que poidan explicar o comportamento electoral da xente deste país de alegrías tan concisas.

Utopía

Kate 2.0

Quen esta noite non sexa capaz de aguantar os nervios do seguimento dos resultados, recomendo fedelle con este xogo virtual (en alemán). Semella un anuncio moi orixinal dunha caixa de aforros ou quizais unha fotonovela futurista. En todo caso, éche un sitio ben vistoso.

Vía gago, claudine e dkoon. Obrigado.

Por se alguén ten dúbidas

Por se alguén ten dúbidas, pode ler a extraordinaria entrevista (mágoa que sexa en páxinas de pagamento) que lle fixo Hermida a Fraga. Este é o auténtico debate electoral que non se celebrou, xa que o xornalista non se arredra en ningún momento e pregunta de forma directa polas cuestións claves. A maioría das respostas meten, verdadeiramente medo. Creo que se este señor, demostra que carece de prexuízos, consegue a maioría absoluta, botareime a chorar no estudio mentres comento os resultados.

Estilo gráfico e campaña

En Libro de notas, onde publica un magnífico artigo Martin Pawley sobre as eleccións, inclúese un interesante traballo sobre o estilo gráfico e as propostas da campaña dos tres partidos. Agora que remata o tinglado, quen teña curiosidade sobre cuestións tipográficas pode botar unhas risas e reflexionar sobre o valor das serifas e o sentido da disposición de textos e imaxes.

Talantes e talentos

Esta mañá, como tantos outros, recibín o famoso arquivo onde se amosa o talante "agarimoso" do presidente cun dos seus máis estreitos colaboradores (vaia papelón!, e por riba ter que xustificalo despois). Miña nai, que nunca simpatizou co PP, explicoume con perspicacia o incidente da chaqueta: "que lle queres?, esas son cousas de vellos egoístas; o que non comprendo é como os do PP volven presentalo para presidente".
Diante de semellantes comportamentos e doutras barbaridades peores, os responsables da campaña do PP están tratando de reducir o mínimo as súas intervencións (apenas uns poucos minutos en cada mitin) e as dos seus escudeiros, en detrimento do protagonismo abrumador de Rajoy e de Núñez Feijoó (o auténtico primeiro candidato, presente en todos os foros e moi duro de roer). É un feito inédito que Fraga presentase nesta campaña un ton moi baixo e unha anemia de entusiasmo, que non lle era propia. A súa foi unha presenza patética (demacrado e triste) que amosa, mellor cos seus enfados, un retroceso político xa, dificilmente, evitable. O músico e o Gladiador (sexan cales fosen as coalicións nas que pretendan participar) erraron o seu cálculo, tan presuntamente arteiro, vencellando o seu futuro con quen vai ser despedido pola cidadanía.
O mellor desta campaña foi, sen dúbida, o talento de Quin. Discreto, elegante, rigoroso, prudente, sincero amosou vontade e capacidade suficiente para abrir un tempo novo. Convenceume. Votareino.

Coraçao do día

Kavafinho oportuno recorda hoxe os versos de Eugenio de Andrade:

Estás so.

Desolado e só.

E é de noite.

Un cravo deitado no mar

Recomendo a lectura do relato que publica hoxe Rosa Aneiros sobre o pasamento de Cunhal. Moi emocionante e fermoso.

Eugenio e Álvaro

Os pasamentos de Eugenio de Andrade e Álvaro Cunhal entristécennos. Facemos nosas as fermosas homenaxes aparecidas en Barnabé.

Un erro que rectifico

Coas présas do posteo teño incorrido en moitos erros. Rectifico o último que cometín ao anunciar unha entrevista coa gañadora do Premio Xerais de Novela. A verdade é que as primeiras entrevistas con Teresa Moure e Ramón Carredano, os gañadores, foron publicadas por La Voz de Galicia nas súas páxinas de Cultura de onte. As miñas desculpas ao seu autor e ao xornal e parabéns polo traballo ben feito. Queda dito.

Herba Moura

Hoxe comecei a lectura do orixinal de Herba Moura. Recomendo a primeira entrevista longa coa súa autora, aparecida hoxe en Vieiros.

LIX invisible?

Ten razón Martin Pawley que un periódico serio considera invisible a LIX (Literatura Infantil e Xuvenil). Este foi o criterio que seguiron os responsables do BG. Neste caso, non debemos consideralo unha ofensa á nosa LIX; simplemente é a política consciente dun medio que dedica a este subxénero atención só dúas veces ao ano: o 2 de abril e durante a campaña de Nadal (a cota que consideran lle corresponde). No camiño da visibilidade da LIX aínda hai moito por facer, tanto aquí, coma fóra. Nesas andamos.

Debater o futuro

Esta semana convén facer o último esforzo para debater o futuro dun tempo novo. Aínda que as enquisas son moi esperanzadoras, non podemos confiarnos, xa que a marxe para un goberno alternativo de esquerdas é estreita e pode aparecer algún acontecemento inesperado que nos leve ao garete.

O rigor bilingüe de Conte

Pasado o rebumbio, leo con máis vagar o artigo de Conte. A grosso modo conclúo que para este crítico tan sesudo os escritores galegos (dende Meendinho a Suso de Toro) son bilingües por definición (como considera prexuiciosamente que o é a sociedade galega), sendo, por tradición máis prolíficos, e interesantes, na lírica ca na narrativa.

O certo é que non paga a pena alporizarse e entrar en grandes debates sobre unha negación tan radical e extravagante (termo co que a cualifica moi acertadamente Jaure). Enviareille mañá, de agasallo, un volume de cada un dos nosos libros de literatura. Con seguridade, este bo señor, se pretendese aprobar a selectividade, que se celebrará esta mesma semana, os necesitaría. E, por riba, pontifica coma se soubese. Meus, Deus!

Celta esperpéntico

O do ascenso pode ser verdadeiramente esperpéntico. Poucas veces asistimos no eido do simbólico (o que representa socialmente o fútbol) a unha representación máis desacougada da dimensión revolcada de Sal. Despois de celebralo polo grande o domingo pasado, unha cuestión de procedemento (non chego a comprender o sentido desa norma) pode deixarnos en segunda. O partido de onte, fóra de dous penaltis clamorosos non asubiados e da inxusta expulsión de Fabián, foi estremecedor e tristísimo. Outra vez, o medo enchendo Balaídos. Será posible que un xeito de esconxuro maligno persegue o futuro de Sal, unha cidade que non ten acougo de máis de dous días para gozar das súas alegrías?
Ollo!: nas bancadas rexoubábase onte que a reclamación por aliñación indebida, presentada polos rivais do Celta, fora chivateada por medios de Torre. Se isto fose certo (sinceramente non mo creo) e o Celta non gaña o vindeiro sábado (o que é posible co desánimo e o desconcerto que invade ao cadro de xogadores), poderiamos estar diante dunha enleada moi seria (con repercusións políticas e sociais inimaxinables). Eu, con todo, e a pesar do medo, non perdo a esperanza da volta a primeira.

Entrevista a Ferrín

Josito publica en Babelia unha magnífica entrevista con Ferrín. Son interesantes, tamén, as referencias a quince autores e os informes sobre o estado dos diferentes xéneros da literatura galega.

Buxo

Arboriña de buxo.

A arboriña de buxo que entregamos a todos os asistentes á festa pretendía ser unha metáfora visual de como entendemos a edición en galego: unha planta que crece a modiño; precisa rego constante; fertilizante, de cando en vez, e proporciona, co paso do tempo (pode durar ata seis séculos), unha madeira forte e harmónica (é a máis axeitada para construír as gaitas). O porte elegante das súas árbores adultas semella o modelo de catálogo que debemos seguir alimentando.

Moitos blogueiros

Entre os asistentes á festa, ademais dos membros dos xurados, de escritores, editores, libreiros, críticos, xornalistas e persoal da editorial e da nosa comercial, había moitos blogueiros (Ian, Fuco, Nalló, Lolo, Kavafinho, Náufrago, Jaureguizar, Cabrafanada, María e Cesare), fotógrafos (Lobato, Magar, Cal, De Arcos, Vicente) e ilustradores (Lázaro, moi felicitado polo libro; Villalobos; Fino, un dos xurados; Uhía, entre outros moitos).

Coa excepción, dunha ampla representación da Corporación de Redondela (que moito axudou na festa), de Xavier Senín (o subdirector Xeral de Promoción Cultural da Consellaría de Cultura, que se desviviu por atendernos), do presidente e xerente do IGAEM e dun responsable do BNG, non había apenas outros políticos (dificilmente podiamos competir coas eleccións). Agradecemos a presenza de todos as persoas que acudiron ao noso convite. Mágoa, que o reducido do aforo, impedise que puidésemos convidar a moitas outras.

Ramalliños de luces

San Simón, 11-06-2006, 22:58.

Onte marchamos felices das illas: os dous textos premiados prometen calidade, as pezas de Treixadura solemnes, as intervencións foron emocionantes e, o que para nós era o máis importante, cremos que as trescentas persoas que viñeron pasaron un bonito serán.

Antes de embarcar, con todos os convidados xa no peirao, púxenme un pouco nervioso. O catamarán non podía atracar e debemos agardar media hora (longuísima para min) polo vice-patrón da confraría para que movese un pesqueiro que ocupaba o acceso dos viaxeiros. Logo, xa todo correu ben.

Tiñamos ilusión por pechar a noitiña (para nós tamén a celebración do XXV) cuns ramalliños de luces. E resultou moi emocionante ver o ceo iluminado. Mañá volvemos á nosa rotina. Hai moito por facer.

XXV

Ás portas dos actos de mañá, fanme diversas entrevistas para que valore os vinte e cinco anos do traballo da editorial. Insisto no que creo foi o noso maior anceio: contribuír á profesionalización e modernización do noso sector. Desde a fundación, fomos diversificando a oferta do libro galego, normalizando as relacións cos autores (contratos, pagamentos de dereitos...), insistindo na importancia da promoción e comunicación editorial (co obxecto de desvelar a tea que tapa a nosa edición), e, tratando de mellorar a calidade do libro galego, tanto no tratamento do texto coma do deseño e dos materiais. Creo que algo fomos avanzando, tanto nós coma o resto das editoras. Un éxito colectivo, pois.
Non nego que estamos orgullosos do que fixemos (a pesar dos moitos erros nos que incorremos, sen dúbida), mais tamén, estamos insatisfeitos, xa que o noso soño normalizador aínda queda moi lonxe. Non somos autocomplacientes. Queremos que este aniversario sirva para a autocrítica e para afrontar con maior determinación os retos de futuro.
En todo caso, celebraremos mañá con alegría esta fantasía colectiva de pular pola edición en galego, a tarefa que aos profesionais da editorial nos move cada día. Obrigados quedamos a todos os que nos apoian e estimulan, tanto cos seus parabéns como coas súas críticas (tan necesarios uns coma as outras). Beizóns.

Dicionario inglés-galego na rede

Souben hoxe da existencia do primeiro dicionario inglés-galego na rede. Probaremos como funciona (ten máis de cinco mil entradas). Parabéns para os seus autores, que xa teñen ofrecido outras valiosas ferramentas para a lexicografía informática galega.

Len os políticos?

Náufrago propón un debate entre os tres candidatos sobre literatura. Confesa que é unha fantasía electoral. Eu entendo que é unha proposta tan oportuna como necesaria. Se o actual presidente e Touriño accedesen a celebralo (Quin, afortunadamente é o único que comparece), sería unha proposta moi clarificadora sobre quen é quen.
Teño o convencemento de que os políticos que non leron na súa vida un cento de novelas (canto menos cinco por ano, a media dun lector avezado) e medio cento de poemarios dos imprescindibles dificilmente van ser capaces de ofrecer e comunicar con verosimilitude un imaxinario ilusionante aos seus electores (diso trata a política, de propoñer esperanza e consolo, moito máis ca de xestionar un orzamento).
Neste campaña non se fala apenas de cultura nin de libros (a non ser para prometer a gratuidade dos de texto) nin, sequera, se enuncian promesas de caixón como aumentar a dotación bibliotecaria pública por habitante (estamos moi por baixo da media recomendada pola UNESCO) ou investir un euro anual por habitante na promoción da lectura.
Creo que non se fai, por que, con honrosas excepcións, a maioría abrumadora dos candidatos e candidatas len moi pouco ou, sinxelamente, nunca o fan (cal será a última novela galega que leron Méndez ou Alberto?). A cultura en Galicia continúa sendo para a maior parte dos políticos un adorno de culturetas nacionalistas, cando, non é novidade ningunha, que na actual sociedade da información está chamada a converterse nun sector económico estratéxico.
Gostaría coñecer cal é o programa dos tres candidatos sobre a industria cultural e a sociedade da información en Galicia (refírome ao que din nos mitins, non ao que escribiron os especialistas do ramo nos tochos). Sería moi clarificador sobre cal é a súa aposta auténtica polo futuro.

Jaureguizar premiado

Coñecimos hoxe que Cabaret Voltaire de Jaureguizar resultou gañadora do Premio de Novela García Barros convocado polo concello da Estrada. Unha alegría por tratarse dun amigo e dun autor moi admirado por min, que ve recoñecido así o seu traballo. O único que me magoa, e que debo aceptar con resignación, é non ter a posibilidade de optar a editala, xa que nas bases deste concurso aparece a obriga de que a obra gañadora sexa publicada por Galaxia, editorial que colabora no xurado do premio.

Considero moi desacertada esta política, consolidada dende hai moi poucos anos, consistente en que premios convocados por entidades públicas pechen a posibilidade de que o autor ou a autora (o único posuidor lexítimo dos dereitos de explotación comercial da súa obra) escolla a editorial na que quere publicar o seu texto. Téñoo reiterado en moitas ocasións e obrado en consecuencia (a nosa empresa non participa en ningún destes acordos). O respecto escrupuloso do dereito de autor, ao que tantas veces nos temos referido, pasa tamén por non ter que pagar peaxes de ningún tipo. Ou non?

Sen tabaco

Teño fachendeado moito que vou á oficina, sobre todo, a fumar e, logo, a traballar no ordenador e falar por teléfono (unha simplificación que lle acae ben a moitas das miñas xornadas). Témome que non vou poder seguilo facendo durante moito tempo. Hoxe recibín un comunicado do noso departamento de relacións laborais que anunciaba a prohibición de fumar en todas as instalacións da empresa a partir do 1 de xaneiro de 2006 e ofrecía, ao mesmo tempo, axuda médica a todos os empregados que quixeren abandonar esta adicción. Estou feito un lío: se non podo fumar na oficina, que vou facer alí? Con todo, agradezo a dilixencia dos nosos responsables de riscos laborais e non estoutros medios máis expeditivos empregados por aí. Sen embargo, dúbido moito que tome ningunha decisión tan radical durante esta semana.

Agradecidos, Fernando

Fernando Vázquez, o grande.

Fernando Vázquez o grande xa nos devolveu a primeira. Os que temos corazón celeste quedámoslle moi agradecidos.
Tras unha longa década de ouro, a do Celta europeo de fantasía electrizante, nunha mesma tempada contemplamos incrédulos como tocabamos con moita dignidade o ceo da Champions e, poucos meses despois, precipitabámonos no baleiro do inferno da segunda. Horacio Gómez e os responsables técnicos non souberon, ou non puideron, prolongar o ciclo feliz protagonizado por unha xeración de futbolistas talentosos que nos permitiron gozar dun xogo marabilloso e soñar co horizonte dos títulos maiores (mágoa, que só conseguísemos unha Intertoto!). Co descenso recuperamos a nosa condición natural de equipo “sobe e baixa”, e a impotencia que de forma irónica recolle a cantiga d’ A Roda (“Sempre andan dicindo para o ano que vén, e pasa outro ano e outro tamén”). Situámonos, nin máis nin menos, onde sempre estivemos, o que non constituíu unha traxedia, aínda que nos doa.
Fernando Vázquez, unha persoa culta e criteriosa, entendeu perfectamente está situación. Sen caprichos, contando cos restos do naufraxio que lle deixaron (as “figuras” millonarias, que marcharon ao escape, coa excepción de Edu, dalgún xeito cedido no Betis, fracasaron alí onde foron), con moi escasas incorporacións de calidade (Cannobio, Vryzas e Perera) e apostando de forma paciente pola canteira deseñou unha estratexia arriscada, que nos vai levar a primeira. Fernando conseguiu, contra vento e marea, afianzar un patrón táctico, considerado por algúns seareiros pouco vistoso (as opinións sobre as cuestións artísticas son moi diversas e respectables) mais, que sen embargo, se demostrou moi eficaz (os resultados están aí) para desenvolverse con éxito nunha categoría tan liorteira coma esta segunda división. Vázquez soubo cohesionar, arredor do seu modelo de xogo, a un grupo que viña derrotado e dotalo da fortaleza psicolóxica e da autoestima precisas para acometer a tarefa común do ascenso (a maior parte dos clubs non o conseguen o primeiro ano e outros caen nun pozo aínda máis profundo). Con esta afouteza do adestrador, que soubo asumir moitos riscos, acadáronse diversas remontadas fóra de Balaídos que situaron ao equipo á fronte da táboa clasificatoria, nunha segunda volta, obxectivamente, memorable, a pesar das dificultades recentes provocadas pola lesión de Oubiña, o eixo e o corazón do seu modelo táctico.
Debémoslle a Fernando a posibilidade de soñar co valor da canteira –o que nunca fixeran os adestradores da idade de ouro–, subindo ao primeiro equipo a máis de media ducia (e os que virán no futuro) de futbolistas novos. Esta é a mellor noticia celeste que recibimos nos últimos anos. Non debemos impacientarnos polo xogo que vimos este ano, estou certo que no futuro volveremos gozar coa fantasía da serpe. Co seu traballo honesto, Vázquez puxo esta tempada os alicerces para construír un novo soño. Debemos agradecerllo e animalo para que a vindeira tempada en primeira profundice no seu proxecto deportivo. Hoxe estamos moi felices.

Si home si

Chegou o grande día: Josito xa ten blo. Ben que o coñezo, recomendo visitalo diariamente.

Premios nas illas

Illas de san Simón e san Antonio

O venres, antes da reunión dos xurados, estivemos visitando a illa onde o sábado celebraremos o anuncio do ditame dos Premios e a celebración do noso vinte e cinco aniversario. A intervención arquitectónica, promovida por Cultura e concibida por Portela, quedou moi vistosa e semella respectuosa co medio natural e co patrimonio xa construído. Camiñando polo paseo dos buxos impresiona saber que baixo aqueles mirtos se viviron xornadas de alerta e agonía. Teño a convicción que estes Premios, tanto por celebrar neste espazo de beleza desborda como polo contido das intervencións previstas, van ser moi emotivos. Agardo que o tempo nos acompañe (esta é hoxe a miña primeira preocupación).

Filias e fobias

De volta do mestrado (catro horas de clase agotadoras cun grupo de trinta e oito persoas moi pacientes), respondín a toda mecha un cuestionario sobre filias e fobias que tiña pendente. Tratábase das típicas trangalladas sobre películas, cadros, libros, escritores, prendas de roupa ou pratos preferidos ou odiados, que tanto gustan nos suplementos de fin de semana dos xornais. Respondéndoo comprendín que tiña moitos amores onde escoller e, sen embargo, moi poucas fobias que expresar con determinación (coa excepción dos libros asinados por este señor). Cales son as razóns deste comportamento tan piadoso? O máis difícil foi escoller á fobia por un pintor e por un prato. En fin, paxaradas para botar unhas risas.

Xurados de lectores

Onte, tras a reunión do xurado (deixaron tres novelas finalistas que anunciaremos en nota de prensa o luns) tivemos un cea moi pavera. Falamos, era inevitable, moito do estado da esperanza e, tamén, da liada na que os metéramos. A pesar de traballar, en apenas mes e medio, doce novelas (de forma gratuita e vocacional) todos estaban satisfeitos e orgullosos de participar na experiencia.
Sigo crendo na pertinencia deste tipo de xurados literarios non profesionalizados e absolutamente independentes, onde cada persoa asume a súa tarefa como unha responsabilidade vital de primeiro orde. Sempre resulta moi emocionante escoitalos falar de forma tan apaixonada das súas lecturas. Coincidiron en que non había unha novela favorita e que o nivel fora moito máis elevado do que eles agardaban. Pois iso, a agardar as relecturas das finalistas que farán ao longo da vindeira semana.

El Pais

Un dos efectos primeiros do inicio da campaña é que reducimos á mínima expresión (coa excepción das da Feiras do Libro) o número de presentacións. Comprobamos que a maior parte dos medios nestas xornadas lles prestan, aínda, menor atención que adoitan noutras. Con todo, sei dunha nova interesante: El Pais dedicará o sábado de reflexión unhas cantas páxinas de Babelia á literatura galega. Incluirá unha entrevista co noso patriarca (lin a primeira versión e pareceume moi boa) e un repaso de autores, libros e xéneros. Ben se pode comprobar estes días o interese deste xornal pola campaña (dedícalle máis páxinas ca algúns medios galegos). Incluirá, tamén, un artigo diario de Manolo. A cousa promete.

Magic time

Teño xa do trinque o disco novo do grande león de Belfast. Esta é unha querenza de vello que nunca decepciona. Recoméndoo.

Reivindicar o militante

Varias presentacións e a intensa elaboración dos orzamentos impedíronme postear estes días atrás.
As viaxes pagaron a pena. O fiscal xefe do Tribunal Superior de Xustiza de Galicia propuxo na presentación de Compostela a necesaria reforma da Lei de Normalización lingüística con argumentos ben convincentes. Na de onte en Torre, Vito volveu reivindicar a palabra militante, que definiu como "aquela persoa que está no mundo activamente, coa pretensión de aportar algo", lembrando os bonitos versos de Neruda: "poderán cortar todas as flores, mais nunca serán os amos da primavera".
Os vindeiros días tamén serán ben cumpridos en atafegos: mañá á noite primeira reunión cos xurados e o sábado á mañá mestrado en Compostela para falar das feiras internacionais do libro. Cando terei tempo abondo para ler? Isto preocúpame cada vez máis.