MSM 2006

Pasmo derreado diante da televisión e recibo unha chea de mensaxes de San Silvestre. Haiche de todos os tipos:

• Sintéticas: "Feliz 2006", "Os mellores desexos para 2006".
  
• Afrancesada: "Feli ciano e próspero Merimé".
• Vizosa: "Que o 2006 encha as tullas para desafiar os novos tempos. Saúde para ti e os teus".
• Anticapitalista: "Feliz 2006 e que o capitalismo vos sexa leve".
• Agarimosa: "O ano vello leva o q fmos, no aninovo vence o q agora somos. Q no 2006 se che cumpran todos os soños, os posibles e os imposibles. Muaks".
• Musical: "Que os fados te acompañen no 2006. Saúde e que cante o merlo".
• Optimista: Que rematen xa as malas noticias: que por fin comece o 2006".
• Interesada: "Que o 2006 nos traia moitas subvencións".
• Cultural. "Acenderemos unha estrela en cada constelación (Manoel Antonio). Por un ano de boas novas para a memoria, a cultura, a igualdade e Galiza".
• Poética: "Que esta noite, como tódalas noites, volva prende-lo lume dos nosos soños. Ise país de seu: liberdade, amor e poesía. A beleza..."
• Preciosa: "Migas de pan, esféricas, preciosas".
• Cinéfila: "Woody Allen di: 'gústame o futuro porque é o lugar onde vou pasar o resto da miña vida'. Pois iso. O dito. Feliz 2006. Que os blues nos sexan propicios".
• Amigable: "Que o novo ano traia os mellores capítulos do libro da nosa amizade".
• Humana: "La felicidad sólo es seguro que aumenta o disminuye de acuerdo con el número y la calidad de las relaciones humanas. Feliz año".
  

AGARDO QUE O NOVO ANO VEÑA PREÑADO PARA TODOS DE SAÚDE, ALEGRÍA, AMOR E DUNHA MOREA DE LIBROS LIBRES PARA GOZALO.
QUE A ESTRELA DOS AFECTOS SEXA A QUE NOS GUÍE

Ilímita

Grazas a Alcameh coñezo (con moito retraso) Ilímita, a páxina do Plan Iberoaméricano de Lectura.
Fedellando neste web, interesoume o documento sobre o Mapa de lectura en Iberoamérica e o libro (pode baixarse) onde se analizan os diversos plans de lectura en marcha de diversos países como Fome do livro ou Hacia un pais de lectores. Boas pistas para estudar, agora que estamos no proceso de revisión do noso Plan de Lectura.

Orgullo na brétema

Vivimos intensamente en San Lázaro un partido memorable. A realidade superou as mellores expectativas: o xogo combinativo dos nosos foi, por momentos, realmente marabilloso e a resposta da bancada tan cálida como orgullosa. Os goles (magníficos os tres) foron caendo entre a brétema e a poalla, cando aínda non estabamos totalmente recuperados dun dos himnos máis emocionantes e longos que temos vivido. Inesquecible!

A solidez defensiva dos nosos e a súa descarada arroutada atacante deixounos pampos. Non sabiamos que tiñamos xente de tanta calidade: Cabanas no centro do campo foi unha marabilla, Pablo Álvarez fixo o diaño pola banda (non sei que agarda Horacio para fichalo xa), Nano e Deus remataron con determinación. O combinado todo estivo a unha excelente altura, ben dirixido polos dous grandes mestres de noso, o que demostra que o fútbol galego posúe un moi bo nivel internacional que, se nos deixan, vai permitir enfrontarnos con garantías a calquera. Non estaría de máis que se fose pensando nese Galeuska de fútbol, un triangular que enfrontase, rematada esta liga, ás seleccións das tres nacións irmás.

A resposta dos seareiros foi dunha grande madurez, conscientes todos que estabamos participando dun momento histórico e abrindo no simbólico (velaí a grandeza identitaria do fútbol) unha nova etapa dun proceso que no político se amosa, afortunadamente, cada vez máis irreversible. Esta festa rachada de alegría contaxiosa e o orgullo cívico de sermos unha nación non resignada prometen moito.
Para min constituíu, tamén, unha grande alegría asistir ao nacemento do precioso periódico impreso de Vieiros, outro orgullo esperanzado para o futuro. Porén, disgustoume o enfoque do libro que agasallou a Consellaría de Cultura a todos os seareiros, que amosa (sendo moi piadosos á hora de cualificalo) unha concepción necrolóxica e moi convencional da literatura galega; como tampouco me chistaron as chamadas (innecesarias) do muecín que berraba nos altofalantes dende un palco ateigado de autoridades. Erros, ambos os dous, que non pexan unha noite para non esquecer. Un grande éxito colectivo de Galicia en pé.

Vieiros en papel

Vieiros aparecerá en edición impresa gratuita con motivo do partido da selección. Unha grande noticia. Ogallá esta iniciativa sexa o inicio dun novo camiño de esperanza para a prensa en galego. Moito pulo, si señor. Beizóns entusiastas para o admirable equipo que dirixe Lois!

Diario de un maestro exiliado

Acabo de rematar a lectura de Diario de un maestro exiliado de Herminio Almendros, publicada pola magnífica editorial Pre-Textos. Discípulo e amigo persoal de Celestin Freinet, iniciador en España do Movemento da Escola Moderna, Almendros debeu refuxiarse en Francia a comezos de 1939, cando as tropas franquistas entraron en Barcelona, cidade onde era inspector xefe de Educación. A reflexión educativa e política e os difíciles avatares da subsistencia no exilio francés, onde foi axudado xenerosamente polos mestres cooperativistas, e na súa viaxe posterior a Cuba, onde acabou afincándose, mestúranse neste diario de lectura moi emocionante. Almendros é unha grande figura da nosa educación progresista que merece un recoñecemento que ata agora non tivo. Recomendo a lectura deste diario de guerra ás persoas interesadas en temas educativos. Paga a pena.

Asturianos que falan galego

As declaracións de Touriño sobre o galego que se fala no occidente de Asturias (entre os ríos Eo e Navia) causáronme auténtico estupor; afortunadamente o mesmo día Ferrín deixaba as cousas claras no Faro, medio que hoxe reproducía a entrevista co presidente da Xunta, que días antes publicara La Nueva España.
É incomprensible que Touriño non se atreva a afirmar que en Asturias ou en Castela-León hai cidadáns que falan galego. Constatar esa teimosa realidade (é imposible que o presidente ou o seu equipo de asesores non manexen traballos e teses de doutoramento como a do profesor Xoán Babarro) nada ten que ver con desexos "anexionistas" nacionalistas e si, moito, co respecto a dereitos lingüísticos deses milleiros de cidadáns. Semella que nalgunhas cuestións de política lingüística. como a referida á defensa dos dereitos lingüísticos da poboación galego falante da Galicia estremeira, con esta presidencia estamos retrocedendo claramente con respecto á precedente. Ler para crer!

Contos de familia

Esta noite presentamos os Contos de familia de Xesteira. Creo que este é un dos libros de relatos máis interesantes que publicamos nos últimos tempos. Son once historias, ambientadas na Redondela dos anos da fame, escritas cos caracteres da tipografía da memoria construída no seo de cada familia.
Un libro que reivindica, dende a foto de cuberta, o espazo íntimo e acolledor daquelas cociñas doutrora, un lugar sagrado onde ocorrían cousas tan marabillosas como asistir ao milagre de sacar do forno un queique ou un ollomol con patacas ou participar dun tango ou dunha habanera mentres se fregaba a louza na pía ou se recollía a mesa.
Xesteira, un narrador tan hábil como económico nos recursos que utiliza, reconstrúe argumentos moi coñecidos entre os seus, empregando recortes de moitas pezas, de pequenos detalles da vida cotiá das nosas casas humildes, de cousas fantásticas e doutras demasiado reais, de medos descoñecidos ou coñecidos de máis. E faino coa intención de dignificar a eses protagonistas anónimos da xeración das nosas nais, a quen tanto lle debemos.
Moito temos falamos nos últimos tempos da necesidade de recuperar a memoria histórica. Este libro de ficción, emocionante e emotivo, non fai outra cousas que colaborar neste proceso, transformando os recordos individuais do cotián (esa substancia ou saudade emotiva presente en todas as páxinas do libro) en memoria colectiva e vivificada. Un libro, aparentemente sen grandes pretensións, que, porén, aborda toda a complexidade da condición humana en tempos difíciles. Agardo que non pase desapercibido.

Poeta de cidades

Magnífica esta crítica do último libro de poemas de Ramiro que presentaremos o vindeiro mércores.

Boa Noite

Que a estrela dos afectos sexa a que nos guíe.
Con todos os abrazos.
Boa Noite!!!

Conto de Nadal

DOBRE FRACTURA
–Non te movas, Moncho, xa escoitaches que a doutora quere que esteas quietiño. Agora descansa, logo virán buscarte para faceres outra proba.
–Esta perna doe, Carme. Queres que asubíe? ou prefires que che cante unha panxoliña? Viches o rídiculo que estou con este camisón? Se parezo un fantasma… Ráñame un pouquiño nas costas, cariño, que non aguanto este comechón. Si, así, así, un pouquiño máis abaixo, muller.
–Xa está, home. Non sexas mixiricas, máis me doeu a min cando din a luz á Xiana, despois de pasar cinco horas dilatando. E, por riba, soíña que ti ías camiño de non sei ónde.
–Da Pobra de Trives, que non é a fin do mundo. Sabes que, en canto chamou a túa irmá ao almacén, volvín mangado. Díxomo dona Eduvixes cando cheguei ao seu comercio, carguei de novo as maletas e tira millas para o Pirulí.
–Si, cando chegaches a cesárea estaba rematada.
–E a nosa Xiana parecía unha monequiña, feitiña de todo. Era tan bonita que me daba medo collela no colo. Isto doe de raios!
–A enfermeira xa che puxo un calmante no goteiro. Veña, Moncho, a quen se lle conte! Hoxe estás escaralladiño, non cho nego, pero saíches doutras peores, meu home.
–E os nenos? Con quen deixaches os rapaces?
–A nena está coas curmás. Levounas miña irmá pequena aos cines novos da Fenosa. Daniel quedou na miña casa. Mira que cando chamaron ao móbil estabamos alí. Fun levar outra caixa de lagostinos, que me encargara mercar mamá nos frigoríficos do Berbés. Hoxe, a pobre, ten case vinte persoas a cear.
–Que farturenta é esa muller! Nena, ráñame outra vez. Ben, ben… E que pon Maruja esta noite?
–E que vai poñer? Non coñeces a túa sogra? Unhas vieiras, uns lagostinos, o bacallao con coliflor e, logo, leite frito e os perotes. Tes cada pregunta, Moncho!
–Si, rula, coñezo a Maruja. E para acabar sidra El gaiteiro, licor de guindas e a fonte de lambonadas. Isto doe. Pero que mala sorte temos, Carme. Todo ten que me pasar! Se xa estaba chegando. Sabes que saín de casa cediño, para evitar a conxestión de Puxeiros. Visitei a dúas clientas no Barco, tomei un taco, e, hala!, outra vez, carreteeera. Volvín zumbándolle, pero con xeito, que sabes que non me gustar pasar de cento e pico. Non parei nada. Só me desviei uns quilómetros en Muruás para mercar a bica fresquiña que tanto lle gusta a Maruja e unha chilindrada para o noso pequeno. A que hora chamei? Se xa ía pasar o túnel de Fontefría. Canto quedaba? Nin media hora? É certo que chovía seguido. E que? Se chove, imos parar? Pois, entón, estabamos aviados os que vivimos na estrada. E vai, e me ten que pasar precisamente a min, e, por riba, no día de hoxe.
–Acouga, Moncho. Esquece o que pasou. Que importa o día que sexa hoxe? Ves como traballan as médicas e as enfermeiras? O que importa é que non che pasou nada grave, o demais son paxaradas.
–A quen avisaches?
–Non avisei a ninguén. Cando chamaron do Meixueiro, saín pitando nun taxi. No Seminario deixeille a Lola un recado na caixa de voz. Que querías que fixese?
–Nada, muller, nada. E non avisaches polo menos a Manolo?
–Teus cuñados chegaban ás nove. Eles ocúpanse de todo. Tranquilo, home! Teu irmán xa llo conta a teu pai. Eles están a douscentos quilómetros. Qué queres que fagan?
–E que non mo explico, Carme. Viña escoitando o debate dos nenos de Gemma Nierga. Non mo perdo nunca porque hai un pequeno de Santiago, debe ser da idade da nosa, que é unha marabilla falando. E baixando apareceu aquel bichiño ou o que carallo fose no medio do meu carril. Quixen evitalo cun volantazo e, xa ves, como quedei.
–E dálle, Moncho. Hai cousas que suceden e punto. Non lle deas máis voltas, home, que así non vas a ningures. Non movas tanto o brazo que vas sacar o goteiro.
–Carme, esta perna doe de carallo. Mira que cando aquela parella me sacou do coche, xúroche que nin a sentía. Logo non sei cánto tempo estiven deitado na beiravía. Só recordo que chovía, chovía e que aqueles rapaces me taparon cos seus chaquetóns. Dende alí aínda puiden ver que o Laguna quedou co morro desfeito. O air-bag e o cinto salváronme a vida! E o coche case de paquete!
–Qué importa agora o coche? Non pagas unha millonada polo seguro a todo risco? Que o leve o demo!
–Carme, acojoneime cando chegaron os jichiños da ambulancia. Eu non tiña nin un rastro de sangue pero me trataron con tanto mimo que xa parecía que quedara inútil de todo. Non terei algo de columna?
–Non penses parvadas. Acouga, Monchiño! Non escoitaches o que che dixo a doutora? Cren que só tes unha dobre fractura nesa perna. Iso pasa. Van facerche unha resoancia e logo sobes a planta.
–Só unha dobre fractura? Vaia…! Carmiña, dáme un bico.
–Dorme, Moncho. Quérote. Dorme un cachiño, corazón. Vou chamar a mamá. Se as vieiras lle quedan frías, non van saber a nada.

MARCO

Creo que é un erro de vulto da Consellaría de Cultura xustificar a redución de 100.000 € destinados para Marco en base ao criterio de que nos orzamentos de 2006 pretende equilibrar "as achegas que se dedican a outros museos de arte contemporánea e a outro tipo de museos". Tampouco xustifica este recorte que a Dirección Xeral do Patrimonio vaia investir un millón de euros na musealización dos restos arqueolóxicos romanos atopados na rúa Márques de Valladares. Van ser, entón, os criterios de compensación localista os que xustifiquen a política cultural do bipartito? Vaise seguir repartindo o orzamento en función de territorios ou en base a criterios da excelencia e interese sociocomunitario e cultural de cada un dos proxectos? Cales son os criterios da política museística do actual goberno? Que relación ten todo isto coa anunciada remodelación do proxecto da Cidade Cultura?
Marco é o máis interesante e rigoroso proxecto museístico nacido en Galicia no novo século. Afortunadamente, o museo vigués de arte contemporanea foi, en moi pouco tempo, capaz de proxectarse fóra dos lindes do rabioso localismo vigués converténdose en referencia internacional e modelo de política cultural innovadora. A súa xestión profesionalizada e independente, a calidade da súa programación e dos seus proxectos de investigación e difusión, o seu compromiso inequívoco coas diferentes expresión da creación artística actual e coa construción da memoria recente merecerían un apoio moito máis entusiasta do equipo de Cultura.
Agoiro que o recorte anunciado por Bugallo (compensado cunha achega de 150.000 € do Ministerio de Cultura) constituirá un magnífico agasallo para Corina Porro, que así escenificará un novo episodio de vitimismo localista (decontado, como sucedeu cos recortes dos voos de Iberia, presentará publicamente unha ampla lista de déficits culturais vigueses: inexistencia de bibliotecas, carencia dun teatro municipal, retrasos nas obras do Auditorio...).
Porén, o recorte constituirá outro bumerán envelenado para o grupo municipal do BNG que colabora de forma activa durante toda a lexislatura co PP na aprobación dun Plan Xeral que, dende hai dous meses, ninguén coñece en que fase concreta da súa tramitación se atopa. Mentres, o "dividido" ou "desaparecido" PSOE local (quen manda aquí?), sen dúbida, aproveitará a polémica para facer unha breve incursión nos medios e apuntar con tiracroios a uns e a outros.
Unha situación de tolos. Definitivamente, Vigo é unha cidade estrépito, politicamente anémica, que semella non ter arranxo nin espazo para a racionalidade e a esperanza. Coas cousas desta guisa imos ter Corina e Figueroa para varios mandatos. Este Vigo revolcado é unha das pezas mestras da calculada estratexia de recuperación do goberno autonómico concibida por Alberto e os seus xoves asesores.

Inflación de premios

A tertulia sobre os premios de onte resoltou animada e interesante. Belén Fortes fixo unha lúcida e completa análise das vantaxes e inconvenientes dos premios literarios en Galicia. Teresa Moure definiu os premios como "pinguiñas de adrenalina". Camilo Franco, que confesou que nunca se presentara a un premio literario, propuxo buscar unha nova estratexia para atopar modelos alternativos de apoio á creación. En diversas intervencións reiterouse que a inflación de certames (froito da febleza do noso sistema literario) promove a mediocridade das obras premiadas e a perda de interese por parte dos medios de comunicación e da confianza dos propios lectores e lectoras. Promover premios a novos valores, proporcionar bolsas a proxectos autorais, crear premios honoríficos (como poden ser os Premios Nacionais da literatura galega) foron algunhas das propostas que se puxeron sobre a mesa para saír desta crise inflacionista que hoxe depaupera o valor de boa parte dos nosos premios literarios.
A tertulia completa (sobre setenta e cinco minutos pode escoitarse aquí).

Tertulia sobre os premios literarios

Hoxe coordinarei a tertulia sobre os premios literarios organizada pola Sección de Literatura e Industrias da Edición do Consello da Cultura Galega. Desde a creación do premio Blanco Amor de novela e do Premio Xerais (os dous máis veteranos, cunha traxectoria de máis de vinte anos) foron agromando polo país ducias de galardóns literarios a obras inéditas dos diversos xéneros (sobre todo narrativas).
Non está de máis valorar o camiño percorrido e a achega que estas iniciativas, a maior parte delas promovidas por institucións públicas, proporcionaron ao pulo da creación e á visibilidade do libro galego nos medios de comunicación.
Entre as moitas cuestións a debate considero que algúns dos temas sobre os que pode xirar a tertulia desta tarde serían:

• Non existirá no sistema literario galego unha inflación de premios literarios a obras inéditas?
• Que premios botamos en falta e cales poderían ser prescindibles?
• Que perfil deberían ter os xurados dos premios?
• Promover un premio literario é o único xeito ou modalidade posible do que dispón unha institución para apoiar a creación literaria?
• Debe vencellarse cada un dos premios, convocados por institucións públicas, a unha editorial privada?
• As obras premiadas, unha vez editadas, para algúns son sinónimo de calidade (xa que veñen avaladas polo criterio dun xurado), mentres para outros, pola contra, o son produto da mercadotecnia. Como se pode comprender isto? Son todos os premios iguais?
• Existen no noso sistema literario premios suficientes que recoñezan a obra editada?
• A nova lei do libro e a lectura, que iniciará decontado o seu trámite parlamentario, prevé a creación dos Premios Nacionais da literatura galega. Que criterios e características deberían ter?

Fútbol e identidades

Sócrates, un comentarista destas brétemas, lamenta que lle parece triste que na páxina dun editor o post que maior número de comentarios suscita é un referido ao fútbol, lamentando que "así lle vai á literatura deste país". Nunca, ata agora, pensara que existise unha incompatibilidade entre o meu oficio de editor e unha das miñas poucas afeccións extralaborais.
Son futboleiro e celtista declarado desque meu pai me levaba a Balaídos con apenas tres ou catro anos. Alí aprendín a comprender a gramática do fútbol celeste da man dun equipo de figuras inesquecibles, que hoxe constitúen os verdadeiros heroes da miña infancia: Ibarreche na portería; Herminio, Manolo, Costas, Las Heras, Rivera, Juan, Abel e, sobre todo, Suco, un extremo esquerdo que corría a banda de marabilla. A miña infancia está gravada na bancada de Río do vello Balaídos que se inundaba, un domingo si e outro tamén, pola subida do Lagares. O Celta daquela, case sempre en Segunda, tiña vontade de equipo waterpolista, xenuíno representante dunha cidade de sal, deitada diante da ría, como é a miña.
Ao remate da miña adolescencia (tras frecuentar moito Riazor, nos anos nos que fixen o bacharelato na Coruña) e coa conquista das liberdades asumín o pensamento nacionalista e a defensa da lingua. O meu celtismo familiar madurou, da mesma forma, a un celtismo identitario e consciente. Creo que no fútbol se xoga, fóra do terreo, unha liga paralela, a das emocións dos afeccionados. O fútbol, como case todos os deportes que empregan unha pelota, é na vida o que mellor escapa ás leis da vida. Todos os equipos son máis que un club, son manifestacións de identidades locais e nacionais; e os partidos son expresión da intelixencia en movemento nos que, como dicía André Maurois, se formulan problemas matemáticos de infinita complexidade que se resolven cun alustro, grazas a unha faísca de pensamento activo que posúen os futbolistas xeniais. Aí reside para min a grandeza deste deporte (tan deturpado actualmente polo tinglado económico e mediático), na súa capacidade para unir intelixencia, sentimentos, emocións e identidades.
Concibido o fútbol deste xeito, eu non podo ser máis ca celtista, como outros grandes amigos non poden ser máis ca deportivistas. O Celta, dende a súa fundación, tivo a vontade de ser a primeira selección galega. Hai uns anos coñecín a Juan Baliño Ledo, un dos impulsores da fusión do Real Vigo F.C. e do Fortuna, os dous equipos que conformaron o Real Club Celta de Vigo. Baliño contoume emocionado queo grupo de fundadores pretendeu crear un equipo potente que levase as cores da bandeira de Galicia polo mundo adiante. O propio nome do equipo, escollido entre outros tan simbólico como "Club Galicia" e Breogán, amosa ese poder identitario galego que posúe o Celta. Outrosí podería dicirse do Deportivo.
Hoxe, oitenta anos despois, o Celta e o Deportivo, coas súas traxectorias nas competicións europeas (mágoa de intermitencias como as desta tempada) conseguiron o soño de poñer a Galicia en pé de igualdade con outros espazos identitarios, política e economicamente máis poderosos que o noso, proceso que se intensifica notablemente coa recuperación da Selección Galega no partido que se celebrará en Compostela dentro dez días. Este é un feito relevante para o noso desenvolvemento identitario, que visualiza, tamén, neste eido simbólico, os anceios de cambio da sociedade galega.
Debo avergoñarme de gozar e sufrir nos estadios? Fágolle por isto algún dano á literatura galega?

Grazas a Vieiros pola súa foto tirada da súa magnífica Canle Selección.

Primeira Noite da Edición

Quedamos razonablemente satisfeitos do resultado desta primeira Noite da edición. Pola numerosa presenza de editores, polo bo nivel da conferencia de Anxo Tarrio e do concerto (con dúas estreas mundiais de compositores galegos), así como pola elevada participación das editoriais nas votacións, constituíu un bo primeiro paso para consolidar un encontro anual que prestixie ao gremio noso. Con todo, sabemos que cómpre mellorar moitas cousas, sobre todo atopar un ritmo máis áxil nas entregas dos premios: todos os intervinientes abusamos do micrófono e o acto fíxose na súa parte final aburrido e longo de máis. Quizais, o máis interesante da noite, ademais das intervencións de Senín e Ferrín na recollida dos seus premios (moi aplaudidas as dúas), foi o anuncio da nova programación cultural e sobre o libro da TVG, que comezará co novo ano; aínda que a proxección dos anuncios de promoción da compra do libro galego no Nadal, que hoxe comezarán a emitirse, non chegou a entusiasmar a ninguén. Creo que a promoción do libro galego precisa dunha estética máis contemporánea e arriscada que a utilizada desta volta. Porén, o máis importante é a propia iniciativa da nova dirección da TVG de proporcionarlle maior visibilidade ao libro en galego, algo moi de subliñar e agradecer.

Campo do Fragoso IX

CAMBIOS URXENTES
Aos siareiros dóenos no corazón a humillante goleada que o Coruña endosou a un Celta incapaz de encarar o derby con algunhas garantías de éxito. Coa súa decepcionante actuación, a máis ruín e desganada que lle temos visto ultimamente, liquida a súa magnífica arrincada de tempada e contémplase impotente no espello da tristeza da bancada do Fragoso que soubo encaixar con enorme enteireza outro desastre fronte os nosos maiores competidores. Os problemas motivados pola falta de alternativas tácticas para remontar un resultado adverso, arrastrados nas segundas partes dos últimos partidos, agraváronse o sábado fronte a un rival tan antipático e ordenado defensivamente como consciente de que obter un bo resultado en Balaídos permítelle gañar moita credibilidade diante da súa afección durante varias semanas. A esta altura da liga, o Celta de Vázquez é un equipo fisicamente endeble e tacticamente moi previsible; un conxunto fráxil a quen os rivais xa lle pillaron a agulla de marear baseada nas intermitentes aparicións máxicas de Baiano e Canobbio. O Celta precisa cambios urxentes para evitar unha perigosa caída en barrena: Sergio non pode continuar un encontro máis no centro da defensa nin Iriney no medio pivote nin, sequera, Núñez na banda, xa que os tres amosaron unha alarmante baixa forma. Por moito que lle custe a Fernando modificar o seu once ideal, chegou o momento de comezar as rotacións e ofrecer oportunidades para Méndez, Jorge Larena, Roberto de Sousa, Aspas, Ridder ou Gustavo López. Fronte ao Barsa da marabilla podería ser un bo momento para inicialas.

Agasallo

Txetxu envíame este agasallo que moito agradezo. A verdade é que unha das cousas máis bonitas deste ano foi poder coñecer grazas a rede de blos a xente tan intelixente e agarimosa coma el.

Opinións de Roger Chartier

Desque lin Historia de la lectura en el mundo occidental sigo con interese a Guglielmo Cavallo e Roger Chartier. Hoxe Babelia publica unha entrevista co historiador francés na que boto en falta un pouco máis de coraxe para responder ás preguntas claves que todos nos facemos sobre o futuro do libro e a lectura. Con todo, quédome coas seguintes reflexións:

• Os editores electrónicos non lograron o éxito agardado á hora de sustituír o libro impreso en xéneros como a novela, a historia ou o ensaio, onde o lector prefire o obxecto que é trasladable e contén toda a obra.
• Os mozos len máis do que se di habitualmente. O que ocorre é que renunciaron, en boa medida, a formar bibliotecas.
• Os profesores son os auténticos heroes contemporáneos xa que pretenden integrar as manifestacións audiovisuais coa cultura máis clásica.
• A familia, a escola e os medios de comunicación xogan un papel básico de referencia para alentar a lectura.
  

Libro novo de António

Rogerio informa da aparición do novo libro de António Lobo Antunes, que recolle as cartas que enviaba a súa muller durante a guerra de Angola. As referencias son moi boas. Encargareino decontado aos amigos da Dom Quixote.

A recepción das conversas

Estou satisfeito coa recepción positiva que tiveron no Cartafol os dous recentes libros de conversas con Ferrín e Suso de Toro. Seguirei atentamente a serie de posteos que iniciou Martin Pawley sobre as conversas con Ferrín, de quen, por certo, xa temos dende hoxe o novo poemario fóra do prelo.

Querémoste, Maestro!

Como unha martelada durísima recibimos esta mañá a noticia da morte de Lázaro Enríquez.
Querémoste moitísimo, Maestro!
As fotos de Villalobos fixéronse hai moi poucos días, cando LER asinaba os seus derradeiros gravados caligráficos que agasallaremos nesta Noiteboa.

Actualización (15-12-05): fermoso o post de Ian e oportuna a información aparecida en Vieiros.
Actualización (18-12-05): recordo no artigo da semana.

Finalistas dos Premios da Edición 2005

Xa temos finalistas dos Premios da Edición 2005. A participación na votación dos editores está sendo moi elevada.

"Aquí nos vemos"

Paga a pena o artigo de Juan Cruz anunciado Aquí nos vemos, a nova novela de Berger. Anoto no caderno para a reflexión esta afirmación de Berger:

Non é unha autobiografía. A autobiografía persoalmente non me interesa porque non creo que o ser humano sexa a raíz do ser. Creo que o ser, o que nos chamamos, é o que ocorre no intercambio dun mesmo cos demais. E a raíz do ser é a perplexidade coa vida, mais non ten que ver cun mesmo.

Cortázar, Seoane, Porrúa e Galicia

Juan publica hoxe un post interesante sobre as relacións de Cortázar con Galicia que recomendo vivamente.
Sen entrar a valorar a oportunidade da cesión do legado fotográfico e fílmico cortaziano, semella que Touriño quere marcarse un tanto diferenciador con respecto á política cultural que acomete o seu propio goberno. Non correspondería encabezar esta xestión á Consellaría de Cultura? É imprescindible pretender capitalizar como propia cada iniciativa?

Museos futuros

A partir da noticia do anuncio do traslado do Museo Nacional de Ciencia e Tecnoloxía á Coruña, no artigo da semana reflexiono sobre a rede museística viguesa e o papel dos museos futuros.

Pisa no Froxán

O sábado de mañanciña subimos amodiño a Froxán, dende a Pobra do Brollón, entre a brétema que orzaba os soutos e as bidueiras, ao pé dunha estradiña moi estreita e virada. Esta entrada vagorosa ao Courel, por Parada dos Montes, permite chegar directamente á fonte do Milagro de Froxán, diante da eiriña na que se celebra a Festa da Pisa e do abandoxado da castaña.

A aldea de Froxán semella hoxe unha das máis dinámicas do Courel -sometida a un proceso de recuperación patrimonial, afortundamente menos museificador co que están padecendo outras, singularmente Seceda- espertando mornamente do seu devalar. Ao mediodía as casiñas arremuiñadas nos socalcos van quecendo ao resol. Evaristo, o animador da Pisa, confésame que non ten dúbida de que o día vai abrir de alí a un pouco.
Chegan Miro e Mar, os amigos nosos da libraría Meendinho, cos que ruamos un pedazo ata o edificio da escoliña, construída en 1925, e hoxe abandonada (no Froxán quedan só dous pequenos). Pouco despois, párame "Foz", un compañeiro da laboral do que nada sei dende hai vinte e cinco anos. Entre falares e noticias apresuradas da familia e dun tempo pasado, quen o dubida, somos outras persoas, despedímonos moi emocionados.
Dende o pasado ano, no que viñemos por vez primeira a esta festa, estou convencido de que o Courel todo é un espazo nutricio de encontros inagardados. Debe haber algo mítico entre estes soutos espidos que chama a xentes de todo o país a acudir a esta eiriña para continuar intentando abalar a pedra da tradición.

Despois do traballo do abandoxado, comezan as breves intervencións no palquiño. Serxio Pazos, o simpático pregoeiro, anima ao persoal co seu "Rap da Pisa"; logo presentamos a correr a Fonte de Esperante, o desacougante libro de relatos de Xosé Manuel Marcos, o grande escritor caurelao residente en Madrid. Rematan os discursos coas palabras de Emilio López e do retranqueiro Alcalde de Folgoso. Precede ao xantar, tipicamente castañeiro, a "Muiñeira de Froxán", que interpreta o grande mestre gaiteiro Xosé Luís Foxo, acompañado á caixa polo propio Milucho (deulle con moito xeito o Delegado Provincial).
No xantar falamos moi animados de libros, autores e editores. Marchamos pitando para a presentación de Chantada, prometendo que volveremos á vindeira Pisa. Esta cita no fondo da fraga xa é un compromiso ineludible.

Kalendas

Viaxamos á cidade da brétema para presentar as Kalendas de Xosé Lois García. O acto, que repetimos ao día seguinte en Chantada, tivo grande altura literaria, sobre todo, pola intervención moi meditada de Xosé Manuel Eiré, quen cualificou o libro "como un proxecto poético absolutamente inusitado, froito dun traballo hercúleo que acaba posuíndo ao lector". "Poesía océano, esixente e esixida", foron outras das valoracións de Eiré para este libro nacido da convención formal de manuscribir un poema diario nunha axenda cubana dedicada a José Marti. Almanaque ou axenda poética, xornal lírico, enorme poema que narra a existencia ao longo do ano 2003 do noso maior poeta emigrante, Kalendas é unha proposta que pola súa orixinalidade e dimensión merece non pasar desapercibida.

Máis feeds nosos

Incorporo aos meus feeds blos que me interesaron: A pícara de Allegue (gustei moito), Cabaseira, Cousas de Imeneo, Naraío Nazóm e VSQN (semella que neste caso chego moi tarde pola polémica que a autoría suscita).

Lennon XXV

Proliferan hoxe as lembranzas de John Lennon. Valadés envía aos amigos esta fotografía realizada a mesma tarde do asasinato e considerada como a mellor portada de Rolling Stone das últimas catro décadas. Lennon lives forever.

O "Oliver Twist" de Polanski

Nunha primeira ollada pode parecer que moi pouco do selo do rabudo Polanski atopamos no seu remake de Oliver Twist. Formalmente maxistral, a narración cinematográfica flúe fiel co texto da novela, ao ritmo marcado por unha fermosa banda sonora e unha ambientación decimonónica moi coidada, deixando só un oquiño final para unha homenaxe polanskiana á ambivalencia moral de Fagin, o mestre dos ladronciños. Porén, o mestre da dor deixa subterránea a súa pegada na aparentemente intrascendente exposición dos padecementos infantís como parte da condición humana e da súa maduración e perda da inocencia (algo moi dickensiano), fuxindo á mantenta do sentimentalismo de bos e malos doutras versións. A crueza arrepiante da xungla urbana londiniense (paradoxicamente unha homenaxe a Praga), amosada en detalles insignificantes, serve para expresar con frialdade a brutalidade da vida coa que aínda hoxe se enfrontan con escasa esperanza milleiros de rapaces das rúas do mundo. Eis, nese escaso doutrinarismo moral da versión de Polanski é onde atopei esas migallas de infinita humanidade que deitan todos os textos do meu admirado Charles Dickens. Creo que Polanski, a pesar do xélido desta mirada, sae ben parado da ousadía de reconstruír tan complexa narración deste mestre indiscutible do corazón humano.

Coa cola da raposa

O día da Constitución o mestre Ian publicou un texto lucidísimo. Recoméndoo vivamente.

Durango 2005

Abriu as portas a Feira do libro e discos vascos de Durango. Este evento, cunha tradición de corenta anos, é un modelo para emular en Galicia. Será posible, por fin, no vindeiro 2006 organizar o Salón do Libro e das industrias culturais galegas?

Sucesión resolta

Reitereino semanas atrás nas tertulias da Radio Galega: a sucesión estaba cociñada e resolta. Touriño e Quintana deben espabilar, o período de graza está a piques de rematar para eles.

An Alfaya, premio Lazarillo 2005

Magnífica noticia: a nosa amiga An Alfaya resultou gañadora do Premio Lazarillo 2005 por A sombra descalza, novela xuvenil ambientada na Guerra Civil. Este premio, o máis antigo da literatura infantil e xuvenil en España, no que compiten orixinais inéditos de todas as linguas oficiais, dáselle moi ben aos nosos autores e autoras. Ata agora, obtivérano Agustín Fernández Paz (1990), Marilar Aleixandre (1999), Gloria Sánchez (2000), Ana María Fernández (2001) e Xosé Antonio Neira Cruz (2004). Parabéns entusiastas para An!!!

Novo Premio de literatura Xuvenil

Desde hai uns cantos días están colgadas na rede as bases dos nosos premios para 2006. As novidades desta convocatoria son a creación dun novo premio de literatura xuvenil e a conversión do Merlín en premio de literatura infantil. O prazo de admisión de orixinais remata o 7 de abril, estando previsto que o fallo se realice o 10 de xuño de 2006.

Pisa e abandoxado da castaña no Froxán

O sábado volveremos a Froxán á Festa da pisa e do abandoxado da castaña. Alí presentaremos a Fonte de esperante de Xesús Manuel Marcos. É unha das festas tradicionais máis auténticas e emocionantes que coñezo. Quen acorde acudir, non debe esquecer puchos e luvas. Paga verdadeiramente a pena.

Noxtrum

A versión beta de Noxtrum, o novo buscador do Grupo Telefónica Internacional, está operativa. A verdade é que a procura na web é aínda frouxiña, porén cun pouco de paciencia en Local poden atoparse teléfonos, cifs e mapas (información incluída nas páxinas brancas e amarelas) e por cinco buscas, dáche dereito (por agora) a enviar un sms gratis. Cousa de probar, hai xente que o está avaliando e lle atopa utilidades interesantes.

O libro, para quen o traballa

Aínda que sei que o debate aburre, por reiterado neste espazo, non me resisto a deixar de recomendar a lectura deste artigo do escritor vasco Pedro Ugarte sobre a gratuidade do libro escolar. Obrigado, Txetxu pola magnífica pista.

Esperanza

O meu amigo Valadés, sempre tan oportuno, envía por correo electrónico esta mañá un texto de Eduardo Galeano sobre a esperanza:

... para min, a esperanza é unha cousa que teño cando me esperto, que perdo no almorzo, que recupero cando recibo o sol na rúa e que, logo de camiñar un intre, vólvelleme caer por algún buraco do peto. E dígome: "Onde quedou a esperanza?". E búscoa e non a encontro. E entón, aguzando o oído, escóitoa aí, croando como un sapiño minúsculo, chamándome desde todos os pastos.
Téñoa, vólvoa perder. Ás veces durmo con ela e ás veces durmo só. Pero eu nunca tiven unha esperanza de receita, comprada nunha tenda de corte e confección, unha esperanza dogmática. É unha esperanza viva e, polo tanto, non só está a salvo da dúbida, senón que se alimenta da dúbida.

Indixestión editorial, indixencia lectora

No artigo da semana, a raíz da tramitación do anteproxecto da Lei do libro e da lectura, amplío a reflexión que fixera estes días sobre a conspiración lectora.

Campo de Fragoso VIII

SUFRIDA EFICACIA
Con esta primeira volta xa moi avanzada, o Celta continúa mantendo a súa sufrida eficacia como mellor fórmula para saír adiante en Balaídos. Onte, o equipo habitual de Fernando Vázquez fixo, como adoita, unha magnífica primeira parte: goleou con beleza, controlou o manexo da pelota con autoridade, mantivo unha disciplinada concentración defensiva e, mesmo, chegou a crear espazos atacantes para o xogo sen a pelota. Porén, como sucedera a pasada semana en Mestalla, veuse abaixo na reanudación, sobre todo, a partir da lesión de Borja Oubiña, engrenaxe indispensable para armar o xogo celeste, tanto pola súa capacidade para desafogar o traballo da defensa, como para distribuír en curto no círculo central e enfocar ao equipo cara a portería rival. Sen Oubiña no terreo de xogo e co Betis encabuxado, amosáronse as habituais carencias defensivas celestes a balón parado (cada córner foi un calvario salvado in extremis por San Pinto). Por riba, a teimosía de Fernando de non procurar alternativas ao seu patrón de xogo, convencido de que chegaría ese contragolpe de Baiano que permitise liquidar definitivamente o partido, provocou que unha parte da esixente bancada de Río o apupase e outra chamase sen éxito polos caneos tranquilizadores de Gustavo López. Vázquez ten razóns dabondo para defender a traxectoria solvente do seu equipo, de novo en postos de Liga de Campións, mais tamén o noso adestrador debe saber escoitar con humildade á sofridísima bancada que ansía poder gozar dunha maior excelencia do xogo e aspira a unha resolución menos agónica dos encontros.

Almas Perdidas

Volvemos devagariño do acto corsario de Teucro e tomamos a última nas Almas Perdidas para enchouparnos na cidade estrépito co testamento do Ghebo. É incrible a potencia incesante dos chaíñas e os ghichiños desta abella da ribeira!