Campo do Fragoso XX

ORGULLO CELESTE
Os dous mil celtistas arrecunchadiños nas bancadas de Riazor vivimos o sábado o partido máis feliz e emocionante que esta tempada ofreceu o equipo noso. Desta volta os celestes non se viron intimidados pola perigosa atmosfera do nordés que alí bate tan forte. Pola contra, saíron moi concentrados para conter con paciencia e disciplina defensiva as perigosas turradas iniciais dun Coruña decidido a procurar a vitoria que como auga de maio aliviase as dores da súa frouxa tempada. A modiño e con moito tempero, os de Fernando Vázquez foron desfacendo o nobelo dun derbi moi áspero. Grazas a unha defensa atacante moi sobria e elegante, aos límites da perfección, o Celta comezou a recuperar balóns no medio campo e a apuntar con perigo á porta dos Riazor Blues. Así chegou o gol máxico de Silviña, tras un oportuno remate dun Baiano moi implicado e batallador ao longo de todo o encontro. Co vento a favor e tras os oportunísimos trocos da segunda parte, o Celta abraiou aos locais cos seus continuos contragolpes e cambios de banda. Borja Oubiña –situado por vez primeira como atacante, por diante dos medios centros ocasionais– amosou nun par de xogadas extraordinarias que posúe, ademais de capacidade de recuperación defensiva, tamén o don do pase preciso (algo propio só das figuras). Nunha das súas alancadas proporcionou un servizo de ouro a Perera que non dubidou en noquear os coruñeses. Tras unha década de desgustos, este gran conxunto de Vázquez recuperou para o Celta a hexemonía indiscutible no futbol galego. Un día de orgullo e de competitiva ledicia para os seareiros celestes que ben sabiamos que non hai mal que dez anos dure.

Etiquetas: Celta, Fútbol

Galego na escola

No artigo da semana reflexiono sobre a posta en marcha d0 plan experimental de ensino monolingüe galego na educación infantil.

Etiquetas: Artigos, Galego, Educación

Infancia, lingua e outros contos

Magnífico o artigo de Alba Nogueira. Ten moita razón na necesidade de "crear e fortalecer unha industria que, normalizadamente, dispoña de libros, discos, videoxogos, películas ou actuacións teatrais ou musicais en galego que favorezan a socialización en galego das nenas e nenos". Para afrontar o proceso de regaleguización dos nosos pequenos é imprescindible tanto unha nova política lingüística na escola (mañá falaremos dela) como o apoio decidido á industria cultural que ofrece produtos para os pequenos cidadáns. Recomendo vivamente o artigo.

Etiquetas: Galicia, Galego,

Vídeos dos oitenta

Nesta páxina pódese atopar unha boa mostra de vídeos de música dos oitenta (Agradecidos, Pedro). A verdade é que non está todo e hai moita paxarada, mais, fedellando aínda se poden atopar cousas ben xeitosas. Entre tanta ramallada atopei aos meus amigos de Siniestro, tan noviños que non puiden evitar publicalos.

Etiqueta: Música, Siniestro, 80

Menea el Bullarengue, unha de Siniestro

Feira do libro de Compostela

Hoxe abriu a Feira do Libro de Compostela. Con respecto a edicións anteriores nótase un claro baixón do número de expositores (apenas vinte e seis), o que pode ser outro síntoma da crise deste modelo de promoción e do propio mercado do libro. Porén, as boa noticias son o elevado número de asinaturas de autores e autoras previstas e o feito de que Suso de Toro será mañá o pregoeiro, o que supón outra mostra de que vivimos nun tempo político novo. Estaremos na Alameda ás 13:00 horas.

Etiquetas: Librería, Santiago

Novo ensaio de Xosé Luis Barreiro

Hoxe subimos o adianto d' As inxurias da guerra, o novo ensaio de Xosé Luis Barreiro Rivas. Un libro moi traballado no que se recolle a crónica da guerra e dos conflitos políticos internacionais dende o 11-S. Creo que vai sorprender moito. Estará nas librarías galegas na primeira semana de maio.

Etiquetas: Xerais, Guerra, Barreiro

Abril sempre

Abril sempre.

Etiquetas: Portugal

Adianto de "Home sen nome"

Estamos introducindo algunhas melloras no web da editorial. A partir de hoxe poderá consultarse a axenda de actos e baixar adiantos das novidades literarias en pdf (o primeiro: trece páxinas de Home sen nome, a novela de Suso de Toro, que estará nas librarías a partir do día 9 de maio). Nos vindeiros días tamén habilitaremos espazos para entrevistas e outras informacións de interese.

Etiquetas: Xerais, Suso de Toro

Pechou Galí

Cando camiñaba cara á presentación quedei magoado ao comprobar que a Libraría Gali pechara. Apagou este prodixio, a libraría máis antiga de España sen remodelar, que sobrevivía intacta desde 1872 no número 66 da rúa do Vilar. Apenas un carteliño no escaparate indica o traspaso do local. Como editora e libraría hai xa algúns anos que perdera pulo, mais aínda conservaba o encanto melancólico do seu magnífico escaparate e as súas vitrinas exteriores que tanto nos ensinaron durante os anos de emerxencia do libro galego. Hai seis anos, en Lugo pechara Alonso, a libraría da praza do Campo, fundada en 1863. As dúas eran as máis antigas de Galicia. Alá foron.

Etiquetas: Librería, Galicia, Santiago, Lugo

Campo do Fragoso XIX

OUBIÑAS VEÑEN
O sábado o Celta precisou só media hora para facerse dono dun partido decisivo para as súas aspiracións europeas contra un frouxo e inocente Zaragoza, moi abaixado tras a derrota da final copeira. Paseniño, como é adoito nos de Fernando Vázquez, a solidez defensiva celeste (Lequi é Contreras son a mellor parella de centrais da segunda volta desta liga) foi escachando os ataques de Savio e Ewerthon e permitindo a xenial condución de Oubiña, o noso mago Merlín. Así, nunha contra levada con moita serenidade polo canteirán (que non só recupera e xa se atreve a atacar e a meter balóns entre liñas) chegou o primeiro gol de Canobbio. Entón a bancada respirou aliviada, consciente de que o partido estaba gañado xa que igual que os de Vázquez nunca foron capaces de remontar un resultado adverso, tampouco ninguén foi capaz de levantarlles un encontro. Na segunda parte, os celestes, sen perder unha miga da súa disciplina defensiva (o seu punto máis forte), saíron dispostos a ampliar o marcador e a desmentir a súa anemia na definición. Axiña chegaron tres goles moi xeitosos que, por vez primeira na tempada, provocaron que a esixente bancada de Balaídos corease entusiasmada a Rianxeira e xogase coa marea da Onda, reservadas só para os días das grandes xestas europeas. Non hai dúbida de que a esta altura a afección está completamente rendida diante do traballo dun adestrador que está sabendo atopar ouro neste cadro de mociños (os máis novos da competición) tan talentosos no toque e na distribución como disciplinados no xogo colectivo. Oubiñas veñen, Oubiñas veñen e van. Si, señor.

Etiquetas: Celta, Fútbol

Amo a Laura

Biblioteca de Babel

Luz Darriba promoveu en Lugo, para celebrar o Día do Libro, outra das súas felices iniciativas: a Biblioteca de Babel.

Etiquetas: Libros, Lugo, Darriba, Bibliotecas

Vagalume

A palabra máis fermosa.

Etiquetas: Vagalume, Galego

Tabucchi: "un libro é un universo en expansión"

Recomendo esta dúas entrevistas de hoxe con Tabucchi, pregoeiro do Sant Jordi. Recollo algunha das súas opinións que me interesaron:

• Unha flor e un libro supoñen unha fermosísima combinación: paz, ledicia e intelixencia.
• Pensar nos libros, nos propios e nos alleos, é unha actividade interesante, porque un libro, contra o que algúns cren, non remata na derradeira páxina, é un pequeno universo en expansión, non ten final.
• O oficio de escritor, tal como eu o entendo, é observar e vixilar os políticos. Mirar e escribir sobre o que un ve.
• Unha sveces o encontro co lector dá pracr, outras medo. [...] Cada un le a súa propia historia. A literatura ten ese poder misterioso e máxico de poñernos diante do espello.
  

Etiquetas: Narrativa, Tabucchi, Entrevistas

Vigo: triste día do libro

No artigo da semana recollo a miña reflexión sobre o conflito.

Etiquetas: Libros, Vigo, Artigos

A resposta do goberno vigués: evitar aglomeracións

O conflito sobre a celebración do día do libro en Vigo adquiriu tintes alucinantes. O concelleiro de tráfico e seguridade, o que intervén no caso, xustifica a decisión para "evitar aglomeracións". Este tipo, se estivese en Barcelona, mandaba o exército á Rambla: que fai semellante xentío empuxándose diante desas mesas? O dito: Vigo ou barbarie!

Etiquetas: Libros, Vigo

A resposta dos libreiros vigueses

Txetxu dá conta das diversas formas de celebrar o Día do Libro. Mentres, en Vigo, como xa anunciamos, o goberno local impide que os libreiros saian á rúa do Príncipe.
Os nosos militantes fantasía víronse obrigados a enviar aos medios (como noutrora) este comunicado de protesta:

Ante a negativa por parte do Concello de Vigo de autorizar a instalación dunha carpa na Rúa do Príncipe co gallo do Día Mundial do Libro, a Federación de Libreiros de Galicia quere manifestar:

• Coa declaración do 23 de abril como Día Mundial do Libro, a UNESCO pretende o fomento da lectura e a industria editorial. Na declaración deste ano do Director Xeral da UNESCO dise textualmente que “esta conmemoración pública constitúe unha nova ocasión para que os responsabeis políticos, os axentes económicos e os membros da sociedade civil honren de moitas maneiras este instrumento sui generis de expresión, educación e comunicación que é o libro”.
• Era intención da Agrupación de Libreiros de Vigo sumarse á celebración deste Día sacando á rúa, como se fai en todo o mundo, os fondos bibliográficos das librarías.
• Para elo solicitou no Concello autorización para instalar unha carpa na Rúa do Príncipe, denegada, “toda vez que na referida rúa non se autorizan tales actos-exposicións”
• Toda a organización do evento, instalación da carpa, seguridade e actividades que terían lugar serían asumidas polos libreiros xa que o Concello no aportaba nada, tanto económica como materialmente.
• A intención do departamento de seguridade de buscar outros puntos alternativos para a instalación da carpa é inasumible polos libreiros precisamente porque é nesa rúa onde un maior número de persoas poderían acudir á celebración, e a festa do libro tería unha enorme repercusión mediática.A actitude da actual corporación municipal debe enmarcarse dentro do nulo interese que ten manifestado polo mundo do libro, sendo un feito insólito no conxunto das administracións locais do país., e non estando á altura da importancia que o sector editorial ten nesa cidade. En Vigo creáronse e teñen a súa sede as máis importantes editoriais de Galicia e, en Vigo tamén, abren as súas portas á cidadanía recoñecidas librarías, algunhas situadas entre as máis importantes do estado español. Frente a este alentador panorama editorial temos un Concello inoperante á hora de pilotar calqueira iniciativa en torno ao libro, chegando incluso a boicotear como neste caso a iniciativa particular do sector. Os libreiros de Vigo observan con envexa como noutras cidades e vilas do país son as propias administracións locais as que patrocinan e impulsan esta celebración. Vexamos só algúns exemplos. A Coruña: os libreiros saen á rúa os días 21, 22 e 23. Instálanse 15 casetas nos Xardíns de Méndez Núñez. O Concello aporta 3000.00 euros e o día 23 hai presenza institucional de membros da corporación. Santiago de Compostela: os libreiros instálanse na Praza do Toural os días 21 e 23. O Concello aporta unha actividade musical. Lugo: os libreiros colocan os seus postos de venda no mesmo centro de Lugo, na Praza Maior o día 21. Pontevedra: saída de casetas á Praza da Ferrería-Paseo de Odriozola o día 23. Ourense: os libreiros instalan mesas e carpa subvencionada polo Concello na Rúa do Paseo. Actuación dunha Banda de Música e visita institucional do Alcalde e membros da Corporación Municipal. Estas actividades veñen realizándose coa total colaboración dos Concellos dende hai moitos anos, tanto polo apoio ao libro e a lectura como para colaborar coa institución libreira, de fonda tradición na sociedade galega.
• As librarías de Vigo animan ao pobo desa cidade a acudir en tan sinalada ocasión aos seus establecementos. As librarías de Vigo seguirán sendo espazos de cultura, coñecemento e liberdade.

Etiquetas: Libros, Vigo

Pétalos de cultura

Así felicita o president o día de Sant Jordi.

(ter un pouquiño de paciencia co frame)

Etiquetas: Libros

A noite dos libros

Vía María coñezo esta iniciativa tan chula de animación do día do libro en Madrid. Pola contra, o goberno municipal de Vigo impide que os libreiros saquen os seus libros á rúa. Viva a barbarie!

Recomendo a crónica de Oulego.

Etiquetas: Libros, Vigo

Política 3.0

A fundamentación da intervención de Juan Varela estivo nos seus conceptos de Política 3.0 e de democracia extrema.

Etiquetas: Política3.0, Periodistas21

Identidades de dominio público

Compromisos profesionais impedíronme asistir á totalidade da xornada do encontro blogueiro. Por fin, coñecín a Ascárida que moderou modelicamente a nosa mesa, tanto polo control dos tempos como polo atinado das presentacións.
Foi magnífica e moi clarificadora sesión de Juan sobre xornalismo electrónico. A súa definición dos blogs como identidades de dominio público pareceume que sinala unha inflexión na reflexión que vimos facendo sobre o futuro desta nosa textualidade electrónica. Profundizaremos neste interesante debate.
Beizóns para Arvpart por recoller todos os enlaces da xornada.

Etiquetas: Blogs, Galicia

Chega Archimboldo Roque

É unha marabilla. Benvido, Jacobo.

Etiquetas: Blogs, Ilustradores

Bernabé en Compostela

Ao fío do anuncio do Enblogs 06 paréceme moi lúcida a análise que publica hoxe Jaureguizar (por certo, é moi boa a primicia que publica hoxe no seu cabaret). Non hai posibilidade de editar un Bernabé colectivo galego? Alguén se apunta?

Etiquetas: Blogs, Galicia

Enblogs´06

Mañá participarei no Enblogs'06 nunha mesa de experiencias, moderada por Ascárida, xunto con Monica André, Miguel Vila, Isaac Cordal, onde abordaremos a diversidade de historias que se recollen nos blogs. Para animar o debate os organizadores pedíronme que contestase este cuestionario:

–Que che aportou o fenómeno blog?
–Abrín brétemas os primeiros días do ano 2005, aínda que era lector de blogs en galego con continuidade desde o verán de 2004. Asumín a escritura do blog como un reto para experimentar coas posibilidades da textualidade electrónica. Os blogs supoñen unha nova literacidade, un xeito diferente de ler e de escribir, en base as posibilidades de intertextualidade que proporcionan o seu hipertexto e a súa intermodalidade (texto, imaxes e sons). A experiencia foi para min moi satisfactoria. Lendo e escribindo nos blogs aprendín moito. Estoulle moi agradecido a todos os que forman parte das comunidades de blogueiros nas que participo polo moito que me achegaron.

–Son os blogs unha moda social ou viñeron para quedarse?
–Parto do principio de que as posibilidades técnicas son posibilidades creativas. Supoño que as utilidades actuais que proporcionan os blogs se irán modificando (de feito xa melloraron nestes tres anos) e o soporte, polo tanto, transformando. Aparecerán, pois, novas posibilidades. Non vexo o fenómeno blog como unha moda e si, polo contra, como unha poderosa ferramenta de comunicación e creación intermodal. Os blogs son un dos fenómenos máis importantes da literacidade electrónica. Esta nova textualidade dixital é un fenómeno irreversible.

–No ano 2005 produciuse unha auténtica explosión do número de bitácoras en galego. Cres que o fenómeno seguirá expandíndose?
–As estimacións dun milleiro de bitácoras en galego amosan a importancia do fenómeno, aínda que, se as comparamos coas existentes no conxunto da blogosfera, non deixan de ser unha pinguiña. O fenómeno blog expandirase ao ritmo da incorporación do galego a Internet e da recuperación do seu uso como lingua vehicular. Nestes dous eidos son pesimista, xa que fender esta nosa fenda dixital e a anemia normalizadora só será posible se existen políticas públicas moi decididas e enérxicas. Mágoa que ata agora isto non se vexa no horizonte.

–Enriquecen os blogs a esfera pública e fomentan a pluralidade?
–Un dos grandes valores dos blogs son a súa posibilidade de proporcionar información e opinión alternativa á dos medios impresos.

–Que influencias pensas que teñen os blogs na vida cultural e nos medios de comunicación?
–Os blogs están axudando a marcar tendencias e a abrir a axenda informativa dos medios impresos. No pequeno sistema literario galego xa están, dunha ou doutra maneira, influíndo.

Etiquetas: Blogs, Galicia

Libreiros e préstamo

Despois de oito meses o conflito suscitado pola modalidade de préstamo do libro de texto segue aberto. Hoxe a Federación de Libreiros presentou un informe no que reitera os seus argumentos a prol dun modelo que asegure unha gratuidade dos textos máis redistributiva socialmente e respectuosa coa canle de valor do libro.
Mañá haberá unha nova reunión da Comisión de Seguimento do Programa na Consellaría de Educación, aínda que os sectores do libro non esperamos que se presenten grandes novidades. Editores e libreiros, que non perdemos nin a esperanza nin a paciencia, confiamos nos compromisos expresados en xaneiro polo presidente da Xunta e pola conselleira para abordar o debate do modelo definitivo de gratuidade que se implantará consonte o calendario do novo currículo da LOE.

Etiquetas: Gratuidade, Galicia, Xunta

Un amour sans résistance

Creo que unha das responsabilidades do editor literario é ir construíndo un catálogo de autores. Esta é hoxe unha tarefa difícil que asumiu Salamandra na súa colección Narrativa, onde, ademais da publicación continuada dos títulos dos exitosos Camilleri ou Marai, sempre aparecen autores novos para satisfacer a lectores curiosos. Velaí un criterio da calidade do traballo dunha editora.
Este é o caso recente de Gilles Rozier, novelista de orixe xudía que escribe en francés, le en alemán e soña en yidish, que acaba de ver traducida ao español (cun título, na miña opinión, moi pouco axeitado) a obra que lle valeu o recoñecemento da crítica francesa.
Un amour sans résistance é unha emocionante novela da memoria daquela Francia ocupada, onde a pasividade dos invadidos estivo moitas veces máis achegada ao colaboracionismo que a afouteza da resistencia.
A paixón amorosa entre un profesor de alemán e un xastre xudeu, vencellando o seu amor en tempos de guerra por medio da lectura de obras Heine e Thomas Mann, permítelle ao narrador propoñer o poder vivificador que a literatura ten nas máis difíciles condicións que poidan vivir os seres humanos. Unha novela breve de escrita fluida e elegante. É recomendable.

Etiquetas: Narrativa, Rozier, Salamandra

Luces da República

Hoxe apareceu o artigo sobre o aniversario da República.

Etiquetas: República, Artigos

O control da palabra

Hai case un mes anunciabamos a publicación da edición española do novo libro de André Schiffrin. Non é nova a miña devoción polos libros sobre libros. Hoxe lin con auténtica paixón o último ensaio deste veterano editor no que analiza con lucidez os fenómenos da concentración de editoriais e medios de comunicación que tiveron lugar desde a publicación do seu xa mítico La edición sen editores.
Sen ser nova a súa análise, Schiffrin –á vista do caso francés de concentración editorial e do control dos medios nos Estados Unidos despois do 11-S– conclúe que na actualidade (o libro está pechado a comezos de 2005) a práctica totalidade da universo da palabra escrita (coa excepción de Internet) quedou sometida a control. Proceso que afecta tanto ao mundo da edición, como ao da prensa, a radio e o cinema (tanto no que atinxe á produción como a distribución dos seus produtos), xa que todos estes sectores da industria cultural das ideas e información escritas, agora están en mans de grupos industriais que, polas súas conexións co estado, crean unha poderosa rede de relacións bilaterais de vencellos mutuos.
Con respecto ao volume anterior, pareceume novidosa a súa análise dos procesos de concentración da distribución editorial e os efectos perversos que isto supón para a rede de librarías independentes (en Francia apenas xa o 19% das vendas do libro). A descrición pormenorizada das estratexias dos discounters estadounidenses (que xa controlan a venda do cincuenta por cento dos betsellers) e dos responsables dos hipermercados franceses (captan o 20% do mercado do libro, o 42,3% dos CD e o 70% dos DVD) é tan clara como moi anticipatoria para nós.
A pesar do sombrío do panorama descrito, Schiffrin non se deixa abatir polo pesimismo e apunta algunhas alternativas para opoñerse a este proceso que, para el, non debe ser considerado como unha fatalidade:

• Desenterrar a idea do investimento público no lanzamento de medios independentes (editoriais e xornais) como sociedades de interese público de carácter non lucrativo, sempre que fosen controlados polos seus cadros de persoal.
• Crear cooperativas de lectores. Pon o exemplo a de Ordfront, a editora sueca (onde ata xaneiro de 2006 publicou orixinalmente os seus libros o xenial Mankell) na que 30.000 lectores aboan anualmente 20 € anuais e reciben unha revista de información editorial das súas novidades (en realidade un modelo de clube de lectores). Estímase que a compra do 10% dos socios desta cooperativa comprometida coa democracia e os dereitos humanos abonda para equilibrar as súas contas.
  
• Promover librarías e salas de exhibición de cinema públicas (como xa sucede en Noruega).

Un libro o do rabudo Schiffrin que recomendo moi vivamente a todas as persoas interesadas no futuro das industrias culturais no entorno da globalización.

Etiquetas: Edición, Schiffrin

Viva a República!

Esta mañá asistimos aos actos do setenta e cinco aniversario da Segunda República. Preparei o artigo do domingo sobre a cuestión, recalcando a revolución educativa republicana que sempre tanto admirei. Durante a concentración comentei con varios amigos as razóns do escaso entusiasmo polo espírito republicano dos actuais dirixentes nacionalistas (só vin alí a un ex-concelleiro). Que sería deles se Castelao ou Bóveda erguesen a cabeza?

Etiquetas: República, Galicia

Sintonía

Extratexto

Esta semana acaba de nacer Extratexto, un blog dedicado á industria editorial e do libro en Portugal. Parecéronme interesantes os enlaces que propón e algún dos seus primeiros textos. Seguirémolo.

Etiquetas: Edición, Blos, Portugal

Mauricio ou as eleccións primarias

Eduardo Mendoza é un dos poucos novelistas españois (xunto a Marsé, Landero e Mateo Díez) que sigo desde hai máis de vinte anos. Estes días lin de tres longas sentadas a súa última novela, unha obra notable que, porén, non acada a altura doutros seus textos maiores.
Mendoza consegue que neste triángulo amoroso o lector simpatice cun dentista, Mauricio Greiss, un home con pouco carácter, mais con moitos principios e ideais que o levan, ao comezo da novela, a aceptar ser candidato no remate dunha lista do PSC ás eleccións autonómicas. Neste cadro desolador e pesimista do inicio da Cataluña pujolista e da Barcelona guapa do inicio do maragallismo olímpico, Mendoza propón unha reflexión sobre o desencanto da política e as dificultades da condición humana para facer fronte ao fenómeno do amor.
Chámame a atención que un escritor tan dotado como Mendoza –a velocidade da narración, a claridade na presentación dunha trama complexa, os diálogos memorables e a capacidade para manexar materiais diferentes son valores admirables na novela que comentamos– teña, porén, tantas dificultades para titular con xeito. A pesar de coñecer o seu interese polo paródico, unha das maiores carencias de Mauricio... é o seu título horrible, tan confuso como equívoco. En xeral non gusto dos títulos nos que aparece o nome do protagonista nin tampouco dos sintagmas ou frases difíciles de memorizar. Con todo, esta cuestión é menor, diante do esforzo de Mendoza de seguir reinventando a novela, algo que valoro no esforzo que isto supón.

Etiquetas: Narrativa, Mendoza

Lendo en abril 2006

A Consellaría de Educación está distribuíndo Lendo en abril 2006, unha revista en papel dirixida ao profesorado que se responsabiliza da dinamización das bibliotecas escolares. Como todas as iniciativas que promove a Asesoría de bibliotecas escolares os contidos son moi atractivos. En Galicia botábase en falta unha revista deste tipo.
Non hai dúbida que neste eido das bibliotecas e da promoción da lectura o novo equipo de Educación está facendo un esforzo importante. Converter a biblioteca escolar na primeira aula de cada centro educativo e a lectura na súa actividade educativa principal son dous obxectivos a desenvolver por todos os claustros.

Etiquetas: Bibliotecas, Galicia, Educación

Máis sobre o pan durmido

O pasado ano con motivo da Pascua publiquei un textiño sobre o pan durmido. Desde a miña postura estritamente laica, esta homenaxe que facemos os galegos durante esta semana a este doce primeiro non debera pasar desapercibida; razón pola que semella moi oportuno neste abril dos libros a posta en marcha do programa Pan con poesía da Consellaría de Cultura.
A fornada dos roscóns de Pascua no forno do meu Barrio do Cura era unha das alegrías da miña nenez. Unha tradición que se repetía nos fornos todos da abella da ribeira, nun afán colectivo no que cada familia posuía o segredo das proporcións da súa receita, herdado de vello, convertido nun tesouro prezado que se transmitía de xeración a xeración.
Os investigadores Mariano García e Fina Casalderrey debuxaron a xeografía do pan durmido galego en Repostería en Galicia, un dos libros fundamentais da gastronomía galega. Descubriron, entre outros, os segredos das receitas da rosca de cama, da rosca de Navia (que se baña con merengue), do roscón trenzado de Muros, da peculiar forma do roscón de Caldas, do novo roscón de xema dos pasteleiros da Guarda, da rosca de noces, da bola de auga fría con fariña centea de Navia de Suarna ou da poufeira da confitería Regino de Ponteareas, unha bola de boliñas, cun sabor de a cabalo entre a rosca e as rosquillas.
Con todo, ¡e hai abondo onde escoller!, as miñas preferencias decántanse pola fe que profeso nas roscas de Camos, a parroquia onde traballei sete anos de mestre, quizais pola súa estraña mestura de fariñas, un segredo moi ben gardado por dona Josefa Copena e a súa ampla familia de panadeiros. Un bocado da rosca camoesa –coa súa característica textura case carnosa, como as mazas da mesma orixe, hoxe case desaparecidas, como outras variedades autóctonas– permite aprezar o verdadeiro sabor do ovo inchado no padal.
Non incorramos no erro de pensar que este pan durmido existe só en Galicia. Os brioches, esas coronas francesas (variantes das famosas galettes des rois de follado) ou as especialidades árabes tamén deixan durmir a masa, primeiro nun lugar frío e logo quente. O pao de ló da vila de Ovar, na ría de Aveiro, prepárase con dezaoito xemas e catro claras de ovos; os “dormidos” de Bragança son boliños que agardan toda a noite pola calor do forno, como o Folar de Pascua de Tras os Montes, expresións autóctonas todas dunha mesma tradición da repostería europea e árabe.
Este roscón e as súas múltiples variantes, este “gulódice” de Pascua –como o chamaba don Fernando Filgueira Valverde nun dos seus adrais, publicados no Faro– posúe a forma de coroa circular como signo de eternidade, como expresión de eterno retorno, como invocación ao poderoso Pan, sustento do mundo. Esta deliciosa larpeirada, seguramente o doce popular máis antigo dos que se fan en Galicia, na que os ovos e o fermento son os grandes protagonistas, é símbolo da procura da fecundidade e da vida. O roscón é o pan das festas, esa marabillosa mestura de auga, fariña e tempo, sometida a múltiples formas e procedementos en todo o mundo, como alimento con poderes tan nutritivos como antidepresivos. Probade un bocado. Que mellor forma de aproveitar estes días!

Etiquetas: Lectura, Gastronomía, Galicia

Premios Xerais 2006

O pasado venres pechouse a entrada de orixinais dos nosos Premios. Entre os tres certames concorreron máis de noventa obras, o que supón a máis alta participación da súa historia. Os quince membros dos xurados xa comezaron a lectura dos manuscritos. Terán a primeira reunión o venres, 2 de xuño, día no que decidirán as obras finalistas de cada concurso. O fallo anunciarase o sábado 10 na illa de San Simón. Con estas cifras tan elevadas de participación, ninguén pode dubidar da efervescencia creativa da literatura infantil e xuvenil nin tampouco da novela en lingua galega.

Etiquetas: Xerais

Inundación

Levo dous días sen apenas poder postear por mor dunha inundación de augas sucias que tivemos na editorial. Sen alguén o dúbidaba: a auga e os libros lévanse moi mal. Sentímonos impotentes: non sabiamos como poder evitar unha catástrofe que ameazaba estragar o arquivo dos libros editados. Afortunadamente, despois de varios intentos, os especialistas en mecánica de fluídos conseguiron desatascar a entullada e hoxe intentamos volver á normalidade recuperando do pequeno naufraxio o que puidemos.

Etiquetas: Xerais

Dominio .gal

Cómpre traballar por conseguir a concesión do dominio para a nosa lingua e para a nosa cultura.

Etiquetas: Galicia, Internet

Ciber-romería

Beizóns, todos os meus parabéns! Semella que foi unha marabilla. Quen dubida que este país con xente nova tan aquelada ten un futuro luminoso?

Etiquetas: Galicia, Internet

Campo do Fragoso XVIII

CONTRA UN MURO
Fernando Vázquez sabía que o Valencia do fachendoso Quique Sánchez Flores é o conxunto que posúe o maior rigor defensivo e a capacidade máis intensa de presión dos que participan no campionato. Para facerlle fronte a xogo tan difícil, o adestrador celeste reforzou, coa entrada de Iriney, o medio do campo, e procurou a profundidade de dous extremos natos (Núñez e De Ridder) buscando que estes coa súa velocidade e capacidade de desborde proporcionasen balóns francos que finalizasen Canobbio e Baiano. Porén, este modelo táctico resultou un rotundo fracaso xa que os celestes, a pesar do seu alto ritmo de xogo e do seu coraxudo empuxe da segunda parte, nunca foron capaces de facerse coa área central (controlada con autoridade por Albelda e Baraja) nin moito menos rachar a disciplina defensiva que impoñían Ayala e Albiol. Por riba, a pésima noite de Núñez e Baiano (ambos os dous moi desafortunados, precisan pasar con urxencia pola cura de humildade que proporciona varias xornadas no banco) e a capacidade endiañada para o contragolpe de Villa, Aimar, Regueiro e Angulo acabaron por desarborar aos nosos. O Valencia, o equipo máis italiano da liga española, demostrou que para saltar o seu altísimo valado defensivo os seus rivais precisan de grandes doses de fantasía atacante, de acerto na definición e de disciplina e intensidade defensiva, cualidades as tres das que careceron o sábado á noite os de Fernando. Os celestes estreláronse impotentes contra un muro -o magnífico xogo antipático, sobrio e eficaz dos valencianistas- que non souberon superar. Outra vez será!

Etiquetas: Fútbol, Celta, Artigos

Vigo e as bibliotecas

No artigo da semana abordo a cuestión do estado das bibliotecas en Vigo a raíz da negativa do Ministerio de Cultura de concerderlle a Vigo unha biblioteca de titularidade estatal.
Foto da Biblioteca Central de Vigo (© J.Albertos)

Etiquetas: Biblioteca, Vigo, Lectura, Artigos

Suso de Toro dá voz aos verdugos

Isabel Bugallal publica a primeira información sobre Home sen nome.

Etiquetas: Narrativa, Galicia, Xerais

Congreso Galego da Lectura

Grazas a Txetxu fomos seguindo estes días con moito interese o desenvolvemento do Congreso Nacional de Lectura de Cáceres. Semella que, coa excepción da insistir na retórica de considerar a lectura e o libro como unha cuestión de estado (aquí en Galicia expresamos esta mesma idea identificando o libro como "sector estratéxico"), non existiron moitas propostas novidosas sobre cómo impulsar esa mobilización da sociedade a prol da lectura. Eis onde está o miolo de problema do que tanto falamos: é moito máis doado enunciar a gabanza da lectura ca establecer políticas compartidas para promovela como hábito saudable par os cidadáns.
A pesar do incerto dos resultados deste tipo de convocatorias, non estaría de máis que neste mes dos libros as Consellarías de Cultura e Educación convocasen conxuntamente un Congreso Galego da Lectura a celebrar a finais deste ano. Un gran encontro deste tipo –onde deberan participar autores, editores, mediadores, lectores e administracións públicas– debería constituír o revulsivo que precisamos para lanzar o Plan Galego da Lectura. Os axentes galegos da lectura precisamos visualizar publicamente un debate nacional sobre a revolución lectora que queremos promover. Temo que a pesar das boas intencións expresadas polos responsables actuais das Consellarías de Cultura e Deporte e de Educación algo está fallando na coordinación das súas accións sobre o libro e a lectura que debería constituír un elemento transversal e unha prioridade do goberno bipartito. Este abril dos libros debería servir para intensificar o ritmo das políticas públicas sobre o libro e a lectura en Galicia. Neste tema non podemos ir tan amodiño.
Actualización (09-04-2006): sobre a cuestión da lectura recomendo visitar interesantes propostas e reflexións recentes:

• Naufrago
• Gradicela
• Txetxu
• José Antonio Millán

Etiquetas: Lectura, Galicia

A paciencia da araña

É unha marabilla esta oitava novela protagonizada polo comisario Salvo Montalbano. Andrea Camilleri demostra, outra vez máis, que é un mestre da melancolía intelixente para lectores cultos que asumen o reto de participar na construción dun texto esixente. Como sucedera na anterior, Camilleri propón que o lector poña en cuestión as súas crenzas e asuma aos seus medos, sabendo que aínda que é difícil abandonar a tristeza deste mundo que nos disgusta, sempre hai un resquicio para a esperanza.
Aos camilleristas, unha auténtica confesión secreta á que pertenzo (desque lin O can de terracota), non fai falta recomendarlla, xa que lle temos lei ao mestre siciliano. Aos que ainda non se atreveron ou manteñen prexuízos (por tratarse dun autor con moitos milleiros de lectores en todo o mundo), aconséllolla vivamente. Depararálles moitas sorpresas e creo que logo seguirán con esta e, quen sabe?, se co resto das outras.

Etiquetas: Narrativa, Camilleri, Salamandra

Compromisos do presidente

No acto de presentación do derradeiro volume da EGU (parabéns, Bieito!) o presidente enunciou os compromisos do goberno galego coa industria editorial. Touriño sinalou que “é vontade do Goberno galego” establecer canles de diálogo permanente cos editores, traballando conxuntamente con eles en mesas técnicas e de seguimento e escoitando as súas opinións e propostas sobre todas as cuestións relacionadas co mundo do libro e a lectura. Así mesmo, referiuse á importancia “básica e medular” do sector editorial na conformación do sistema cultural galego. “É un sector de certa importancia económica, constituído por máis de corenta empresas, que mantén centos de postos de traballo vinculados directa ou indirectamente a el e que nos últimos anos vén facturando cantidades que oscilan entre os 15 e os 20 millóns de euros”, sinalou. “Pero os datos económicos –engadiu- non esgotan nin dan conta da verdadeira importancia dun sector que ten como principal misión manter viva a publicación de libros en lingua galega”.

Etiquetas:Galicia,Edición, Xunta

Guía bibliotecas escolares Infantil e Primaria

Pode consultarse xa na rede a guía para a selección de fondos documentais nas bibliotecas escolares de Infantil e Primaria. A selección foi realizada por un grupo de traballo, o Grupo Guía, con representación de GALIX (Asociación Galega do Libro Infantil e Xuvenil), AGABEL (Asociación Galega polas Bibliotecas Escolares e a Lectura), Biblioteca Nova33, Federación de Libreiros de Galicia e Asociación Galega de Editores, coa coordinación da Asesoría de Bibliotecas Escolares.

Á hora de decidir os materiais que aparecen nesta guía tivéronse en conta criterios de calidade, idoneidade e diversidade. A guía recolle:

• Dous centos de imprescindibles: unha selección de títulos, en galego e castelán, publicados con anterioridade ao 2002 (aínda que consten edicións actualizadas)

• Xoves promesas: unha escolla de títulos que destacan pola súa calidade e idoneidade para os lectores a quen van dirixidos, entre os publicados dende xaneiro de 2002 ata xuño de 2005.

• Promesas con estrela: relación de títulos de referencia polos premios que acadaron (2002-2005)

• Materiais informativos: selección de títulos de carácter informativo axeitados a estas idades.

• Outros soportes: materiais presentados en soporte magnético ou electrónico e distinto formato (DVD, vídeo, audio, multimedia), de carácter informativo ou lúdico, publicados a partir de xaneiro de 2002 e seleccionados en función do seu interese para seren empregados no contexto escolar.

• Enderezos electrónicos de interese para o profesorado e para o alumnado, de contido informativo e lúdico.

• Recursos para a selección: editoriais galegas con coleccións destinadas ao público infantil, enderezos electrónicos, revistas especializadas, bibliografía e outros recursos a disposición do profesorado para afondar nas súas buscas de materiais.

Moi recomendable como ferramenta na selección dos materiais informativos e literarios que poidan adquirirse e na organización das propias bibliotecas.

Etiquetas: Biblioteca

Entrevista a Agustín Fernández Paz

Rabudo fíxolle unha interesante entrevista a Agustín Fernández Paz, quen acaba de publicar Corredores de sombra, un thriller moral de lectura engaiolante. Agustín ofrece aos lectores, seguramente, a súa novela máis traballada e conseguida, con moitos niveis de lectura, momentos de gran tensión e unha proposta de reflexión complexa. A indagación sobre a orixe dun crime leva á xove protagonista a esculcar no seu pasado familiar, determinado polos acontecementos da represión nos días do Alzamento, e a modificar, dende entón, o seu xeito de encarar a vida. Esta novela memorable, que recomendo vivamente, semella pechar a súa triloxía da memoria, formada ademais por "As sombras do faro", Noite de voraces sombras.
Corredores de sombras será axiña publicada en castelán, formando parte , con outras tres novelas, da BIBLIOTECA AGUSTÍN FERNÁNDEZ PAZ. Todo un orgullo para a nosa literatura.

Etiquetas: Narrativa, Galicia, Xerais

Home sen nome

Hoxe finalizamos a edición de Home sen nome, a nova novela de Suso de Toro. Estará nas librarías a principios do vindeiro mes de maio e presentarémola en Santiago o día 9, en Vigo o 10 e na Coruña o 11 do mesmo mes. Teño a impresión de que Suso, despois de vinte e cinco libros publicados, acumulou e densificou toda a súa experiencia como escritor para ofrecer un libro memorable. Tecnicamente está moi traballado, xogando con dúas voces en primeira persoa (unha delas desdobrada en dous rexistros diferenciados, un para un monólogo interior e outra para o texto memorialístico soñado), outra voz en segunda (a recuperación do personaxe de Nano), voces as tres que se van intercalando con diálogos en estilo directo, entre os dous protagonistas, os enfermeiros e unha guionista, auténtica Sibila da novela. A textura da prosa acada momentos poéticos de grande beleza e o conxunto da novela achégase á forma dun drama relixioso ou autosacramental. Sobre os temas e o inicio da trama escribín esta tarde un paratexto que pode dar unha idea do camiño que se lle propón ao lector nesta poderosa novela de 400 páxinas:

Nano, encamado no cuarto dun hospital, acompaña durante dous días a un vello terminal, só, entubado e consumido fisicamente. O vello, un home sen nome, un enigma invadido polas lembranzas, entre o delirio e o soño provocados pola medicación, enunciará o monólogo da súa arrepiante biografía centenaria. Unha vida desacougante, condicionada pola perda prematura da nai; a presenza da sombra do seu irmán xemelgo; o seu paso por aquel Berlín, onde emerxía o nazismo co que axiña simpatizou e onde coñezou a figuras como Lois Tobío; o seu protagonismo nas sacas da feroz represión do 36 en Compostela ou a súa participación como voluntario na División Azul. A visita de Celia, unha xove guionista, obrigará ao vello sen nome a confesar lucidamente, sen rastro de arrepentimento nin remorso, a súa participación en múltiples fusilamentos (como o de Ánxel Casal ou Xoán Xosé González), torturas e violacións e as súas razóns para facelos…

Empregando formas achegadas ao drama, Suso de Toro ofrece a súa obra literaria máis ambiciosa: un relato de ficción intenso e emotivo onde pairan como teón de fondo os acontecementos da represión en Galicia durante os días do alzamento e os anos da posguerra. Unha reflexión perturbadora sobre a memoria que deita a mirada dun dos verdugos. Unha novela que procura as palabras necesarias que expresen e absolvan tanta dor afogada.

Esta foto de Vari Caramés será o motivo da portada.

Etiquetas: Narrativa, Xerais

Eu son um lápis

Vía Alcameh coñezo a tradución portuguesa deste libro incluído por Publishers Weekly entre os mellores libros de 2004 no apartado de Non ficción. "Un profesor, os seus alumnos e o seu mundo de historias". Semella interesante para os lectores interesados en cuestións educativas. Non atopo tradución en castelán.

Etiquetas: Lectura

Os libros arden mal

Efectivamente, hoxe se desvelou o título definitivo da novela.

Etiquetas: Narrativa, Xerais

Carrilanos en Verín

A presentación de onte foi moi emocionante. Trescentas persoas acudiron a un acto onde se falou moito e onde se cantaron os romances e coplas da vía. Carrilanos é un libro e un DVD, os dous soportes preparados por Rafael Cid, que recupera a memoria viva dos homes da vía, esas quince mil persoas que durante trinta anos traballaron nas obras do treito do ferrocarril entre Puebla de Sanabria e Ourense, a obra de enxeñaría máis importante da Galicia do seu tempo. A presentación demostroume, outra vez máis, o papel do libro na recuperación da memoria, xa que unha vez impresa transfórmase en construción cultural colectiva.
Os milleiros de pulmóns feridos polo mal da vía (a silicose), o papel da Pasionaria Blanca (tamén chamada a "Desenterramortos"), afolga de Ourense do trinta e dous ou a morte do enxeñeiro Fernández-España foron recordados nun acto, onde a señora Lola de Pedroso e o seu home Herminio (ambos os dous na foto, durante o acto) vivificaron o romance de "Pepe de Veiga de Nostre" e as "Coplas do 20 de maio". A axuda de Xosé Lois Foxo, de Merche de Leilía e de Eloi Domínguez (concelleiro do BNG de Verín) foron vitais para que o acto acadase unha grande brillantez.
Os carrilanos supervivientes e os seus familiares e veciños marcharon felices sabendo que a súa epopea quedou gardada para sempre nas páxinas dun libro e nas imaxes dun magnífico documental. Rafael Cid, o teimoso argalleiro da recuperación do carrilanismo, ten razóns abondas para estar satisfeito.

Etiquetas: Xerais, Ferrocarril, Galicia

Benvido, Oulego!

Outra importante incorporación ao blogomillo (que enlazamos xa a pasada semana) é a de Oulego. O escritor caurelao, residente en Madrid, adianta no blo os primeiros parágrafos da prometida segunda parte d' O brindo de ouro. O autor de Fonte de esperante, un dos mellores libros de relatos publicados o pasado ano, vén publicado no blo uns microrrelatos estremecedores e de beleza desbordada. Recomendo moi vivamente engadilo aos enlaces preferidos.

Acento gallego

Non souben ata hoxe da existencia de Acento gallego a bitácora de Couselo. No seu blog, o veterano xornalista explica cómo se produciu a súa saída do Correo, xornal no que traballou durante tantos anos. Seguiremos a súa bitácora. Os seus artigos, ben documentados e escritos, sempre merecen a pena. Benvido á rede Couselo!

Xa estamos en pre campaña

No artigo da semana alerto sobre as presas do PPG por adiantar o máis posible o comezo da pre campaña das eleccións municipais de 2007. Non teño dúbidas de que Vigo será o centro de todas as batallas.

Premio da Crítica 2005

Para min este premio constitúe unha grande satisfacción. Os lectores, os libreiros e, agora, tamén os críticos apoian a recepción do texto, podemos pedir máis? Máis beizóns para Teresa.

Actualización (01-04-2006): Pola magnífica información da Voz sei que As galeras de Normandía foi a obra finalista, o que supón para min outra alegría. A novela de Ramón Loureiro é outra desas grandes obras que sei collerán pulo e recoñecemento dos lectores co paso dos anos.