Agustín en coreano

Agustín envioume a edición do seu Skywalker en coreano. A edición da editorial Myung Jin Publication é unha marabilla: capa dura, sobrecuberta plastificada e verxurada ao tempo, ilustración abundante (choca como nos ven aos occidentais). Coa excepción dos números do ISBN, o resto dos caracteres é imposible identificalos. Téñolle moita querenza a este Skywalker (un dos pouco libros de Agustín que non publiquei), sen embargo, gábome de ter sido o primeiro lector desta historia sobre a solidariedade nos tempos da corrosión do carácter. Con certeza que chegarán outras traducións tan chulas coma esta coreana.

Directiva de editores

Onte tivemos reunión da Xunta Directiva da AGE. Dedicamos a maior parte do tempo ao debate sobre os contidos do convenio que pretendemos asinar coa CRTVG para a promoción do libro galego na televisión (faremos á compañía unha proposta a vindeira semana).

Quedamos moi apesarados coa baixa de Positivas, da que carecemos de explicacións e pretendemos sexa reconsiderada. Foi criterio unánime da directiva abrir unha reflexión profunda sobre o funcionamento da asociación de xeito que sexamos capaces de promover unha maior participación dos asociados nas diferentes comisións de traballo. Na vindeira asemblea do 3 de xuño abordarase esta cuestión como tema central.

Os membros da actual directiva cremos que neste noso primeiro ano mellorouse a presenza dos editores galegos nas Feiras Internacionais, intensificouse a información sobre temas gremiais, foron abríndose novos portelos para a promoción do libro galego (a semana do libro galego en Barcelona, con motivo do San Jordi foi un éxito) e a comisión do libro de texto elaborou unha alternativa viable sobre a modalidade de préstamo na gratuidade do libro escolar. Sen embargo, queda moito, moito camiño por percorrer e hai temas pendentes dabondo.

Agardamos que a renovación completa do sitio web, presentarase no vindeiro mes, e a edición do proxecto Palabra de autor (libro e DVD, en colaboración coa CRTVG) con motivo do 17 de maio, constitúan dous fitos na nova etapa de proxeción profesional do gremio de editores galegos que preside con temperanza e bo criterio Miguel Anxo Fernán Vello.

Follas de bacallao

Agradezo o garimoso posteo de Ian. Este dietario literariamente é unha obra a ter moi en conta. Presentarémola no Museo do Mar o vindeiro día 6 de maio.

Buscando a Bod

A factoría novelística de Jordi Sierra i Fabra remata de publicar Buscando a Bod, unha homenaxe ao grande Dylan. Dedicada a Antonio García Teijeiro, a novela está protagonizada por un mozo vigués e boa parte localizada en Sal. Promete.

Perfecto Estévez

Perfecto Estévez, 2004

O de Perfecto Estévez é un dos traballos de portadismo editorial máis interesantes dos que se están facendo en Galicia. Esta ilustración para a antoloxía de Poetas Galegos do século XX é magnífica. Traballos coma este ou os de Miguel A. Vigo, Revision ou Villalobos amosan o alto nivel do deseño editorial que se está facendo en Galicia.

Crise nas feiras do libro

Algo non corre ben na organización das Feiras do Libro de Galicia. Soubemos que hai problemas para celebrar a Feira de Ferrol (prevista para coincidir co 17 de maio) por falta de candidatos para ocupar as casetas. A languidez da actual feira de Santiago non anima a ser tampouco optimistas. Esta é a crise do sector libreiro que se anuncia? Como podemos reconducir este modelo de promoción do libro?

O que le Zapatero

Zapatero está lendo a nosa obra máis recente.

EPS

Desque saín onte no EPS son un "novo editor". Hoxe recibín varios correos, non sei se para acompañarme no sentimento ou para me dar ánimos. Estou moi agradecido polo agarimo, que non merezo, dos amigos.

Das respostas ao cuestionario que lle enviei a Rosa Mora, a autora da reportaxe recolleume un par de frases, que se entenden bastante mal, fóra do contexto no que as inserín. Creo que non está de mais que recolla aquí algunhas (exclúo as de carácter máis persoal). Quizais, poidan axudar a entender mellor as miñas afirmacións do colorín. (Desculpas por non traducilas nin establecer enlaces).

1) ¿Es complicado pertenecer a un gran grupo?
- Mi experiencia como editor ha sido siempre formando parte del Grupo Anaya. Sin duda, la nuestra es una experiencia muy diferente a la del editor independiente. Tal como esta el sector de la edición a nivel internacional, creo que la diferencia más relevante entre unas editoriales y otras es la que existe entre las que realizan lo que podemos llamar “edición cultural” y las que optan por la “edición coyuntural”. El proyecto editorial de Xerais siempre, perteneciendo a un Grupo como Anaya, se ha inscrito en la primera de las orientaciones. Hoy defender la edición cultural de calidad es un reto que asumimos, con todos los riesgos y dificultades que esto supone.

2) ¿Es complicado editar en una lengua minoritaria? ¿Editan también en castellano?
-Nuestro proyecto editorial es monolingüe en gallego. Sólo editamos en castellano, excepcionalmente, algunas versiones de nuestros libros de referencia. Sin duda, no es fácil. El gallego es una de las lenguas oficiales reconocidas en la Constitución. Nuestra edición ha conocido en las dos últimas décadas un avance espectacular, tanto en el número de títulos editados, como en el volumen de nuestra edición. Editar en gallego, a pesar de nuestra dimensión reducida (somos sólo dos y medio de habitantes), sigue siendo una fantasía tan necesaria como ilusionante para los que nos dedicamos a ella. Siempre he sido optimista.

3) ¿Cuándo nació Xerais? ¿Puede explicarme un poco la trayectoria de la editorial?
-Nuestros primeros libros aparecieron en el mes de mayo de 1980. Estamos, por lo tanto, celebrando nuestro veinticinco aniversario. A lo largo de este periodo hemos editado 2.300 títulos, vendido nueve millones de ejemplares en gallego y contamos con una nómina de 600 autores. Nuestro catálogo es muy diversificado y generalista (esta ha sido siempre la voluntad de la editorial), abarcando la edición literaria (en todos los géneros), infantil y juvenil, los diccionarios (donde somos la primera referencia de nuestro mercado), el libro de texto y las obras de referencia. Desde 1984 convocamos los premios literarios privados más importantes de nuestra lengua. Hemos obtenido varios premios del Ministerio de Cultural a los “libros mejor editados”. Nuestro objetivo ha sido siempre editar en gallego con rigor y calidad, considerando la creación editorial como una creación cultural colectiva. El equipo de profesionales de la editorial estamos orgullosos del catálogo que hemos ido construyendo, nuestra mejor tarjeta de presentación.

4) Creo que editan a Manuel Rivas y a Suso de Toro, ¿a qué otros autores?
- Si. Hemos sido los primeros editores de Manuel Rivas y Suso de Toro y tenemos en catálogo la práctica totalidad de sus obras. También somos los primeros editores de Xosé Luis Méndez Ferrín, María Xosé Queizán, Carlos González Reigosa, Darío Xohán Cabana, Ramiro Fonte, Agustín Fernández Paz, Xabier Puente Docampo, Marilar Aleixandre, Marina Mayoral, Rosa Aneiros, Fran Alonso, Xosé Cid Cabido, Xosé Fernández Ferreiro, Xosé Miranda y una larga nómina de 600 autores gallegos. También hemos editado en gallego a Bernardo Atxaga, Tolkien (la trilogía del Señor de los anillos), Salinger, Maalouf, Roald Dahl o Italo Calvino. Hemos intentado promover una política de editorial de autor, que acompañe y promueva su crecimiento entre los lectores.

5) ¿Es difícil para los autores que escriben en gallego ser traducidos al castellano? ¿Y a otras lenguas?
-Con excepciones, este es un proceso difícil. Sobre la edición literaria en gallego se ha tejido una tela de invisibilidad, sobre todo en la edición en castellano. La calidad y la variedad de la actual literatura en gallego, sobre todo de su narrativa actual, es un hecho incuestionable. Rivas, Suso de Toro, Ferrín, Reigosa y Agustín Fernández Paz, los autores más traducidos, son la punta del iceberg de una literatura rica y menos complaciente que la mayoría de la que actualmente se edita en castellano. El “boom” de la literatura en gallego en el mercado español está por producirse.

6) ¿Qué es lo mejor de la edición? ¿Y lo peor?
-Lo más enriquecedor del trabajo del editor es la posibilidad de conversar con la contemporaneidad. Son palabras de Giulio Einaudi, que humildemente hago mías. La edición permite el conocimiento de los hombres. Es una profesión apasionante que requiere de una permanente curiosidad e interés por todo lo que sucede en nuestro tiempo, sin olvidar la necesidad de integrarla en la memoria colectiva, ya sea literaria, histórica o artística. Lo más difícil de la profesión del editor es vivir constantemente agitados por el devenir constante de nuestras obras en el mercado. Es el precio que debemos asumir. Los editores tenemos que ser viables en el mercado para defender nuestro proyecto cultural. No conozco otro camino que navegar en esta tempestad.

7) ¿Cuál de sus libros ha sido el que más éxito a tenido?
- El mayor éxito de la editorial son sus diccionarios. Del Pequeno Diccionario Xerais da Lingua hemos vendido casi 300.000 ejemplares y del Diccionario Xerais da Lingua más de 175.000 ejemplares. Nuestro mayor éxito literario ha sido O lapis do carpinteiro de Manuel Rivas con 65.000 ejemplares en gallego, desde su aparición hace seis años. ¡Una barbaridad para un mercado tan reducido como el nuestro!

8) ¿Cómo ve el panorama de la edición en España? ¿Y en Galicia?
- El reto de la edición en España es contener o reducir la hiperproducción existente, que se ofrece a una sociedad que no aumenta significativamente los índices de sus hábitos lectores. Unas novedades se matan a otras en la reducidísima red de librerías de proximidad con la que contamos. En Galicia, el reto de nuestro sector es aumentar la dotación bibliotecaria pública, lo que permitiría el asentamiento de nuestro sector como una industria cultural. La edición gallega precisa de este reconocimiento para alcanzar una madurez de la que carecemos.

9) ¿Cuáles son los peores problemas?: las devoluciones, el poco espacio de las librerías, el exceso de libros publicados…?
- Creo que en España nuestro reto colectivo es promover los hábitos lectores en el entorno cambiante de lo que llamamos Sociedad del Conocimiento. A pesar de los nuevos soportes, el libro continuará siendo el pan de la lectura. Los editores debemos colaborar activamente, con las administraciones y otros agentes de la edición, en promover una gran mobilización a favor de la lectura. Este hábito individual, que requiere esfuerzo y proporciona placeres y satisfacciones, es, también, el primer indicador de nuestra salud cultural. Aumentar la dotación bibliotecaria pública, impedir la frivolización del libro como bien cultural (como proponen medidas como la modalidad del libro escolar mediante el sistema de préstamo), mantener la red de librerías de proximidad (la red de establecimientos culturales más tupida con la que contamos), modernizar nuestras tipologías de edición y los soportes que utilizamos creo que son retos y oportunidades que asumimos todos los editores españoles, editemos en castellano, gallego, catalán o euskera.

Acordo ou trasacordo

As vindeiras eleccións propoñen un dilema: escoller entre o acordo ou o trasacordo.

Pan da cultura

Hoxe, día do libro, a Libraría Brañas de Carballo entregará un molete de pan coa compra de cada libro; unha idea que manexamos na editorial en moitas ocasións e que agora vemos en marcha. Bo proveito e boa lectura!

Bandas, tamén, en Pontevedra?

Onte á noite, na presentación do libro de Silvestre tocaron Magoya Bodega e Pablo Nogueira, dous músicos e compositores tradicionais magníficos. O acto, moi emocionante e concorridísimo, serviu para facer unha denuncia pública da pretensión da Deputación Provincial de Pontevedra de montar unha escola de gaitas, baixo o sistema didáctico das bandas á escocesa de Foxo/Baltar.
Coa pretensión de apoiar á música tradicional (cunha cantidade económica importante, 90.000 euros) Louzán pode esmagar o traballo concienzudo que fan, dende hai moitos anos, os gaiteiros pontevedreses, ao tempo que perpetrar un ataque ao patrimonio inmaterial. En Arredemo dáse conta do comunicado elaborado polas asociación culturais e de música tradicional de Deza-Tabeirós que se presentará hoxe e no que, tamén, se denuncia o asunto.

Reflexión sobre a blogosfera

Rogerio colgou onte unha longa reflexión sobre a blogosfera que, sen dúbida, será do interese paralaboral de Cesare. Interesaralle, tamén, o estudo sobre os blos en Portugal (con certeza que xa o manexou).

Feira do Libro de Santiago

Con Rosa Aneiros como pregoeira arrinca hoxe a Feira do Libro de Santiago. Creo que é un acerto o cambio de datas, aproveitando deste xeito a efeméride do Día do libro e a do primeiro de maio. Aínda que con respecto a edicións anteriores se reduciu o número de expositores (o que debe levar a unha reflexión aos organizadores, a Federación de Libreiros de Galicia), o programa de presentacións e asinaturas é interesante. Agardemos que a choiva respecte unha feira da que adoitamos todos os anos saír pingando.

Volve Alvarellos

Henrique Alvarellos reinicia o labor de Alvarellos editora, a editorial que en Lugo fundara hai vinte e oito anos o seu pai, falecido hai menos dun ano. Foi o de Alvarellos un catálogo moi interesante que debe ser recordado e valorado (boa parte da nómina de autores da narrativa galega dos oitenta comezou a publicar alí).

Viajes y yantares por Galicia de Álvaro Cunqueiro (volume que recolle os artigos gastrónómicos publicados na derradeira etapa de Vida Gallega) é o primeiro libro desta nova etapa da editora. Moi prometedor comezo. Os nosos parabéns. Sorte!!!

Ser ou non ser

A noticia do adianto, víase vir, coincídeme coa chegada por correo do último número da magnífica revista Murguía. Alí aparece reproducido un artigo de Otero Pedrayo, "Ser ou non ser".
No día de hoxe este texto, publicado naquela A Nosa Terra do exilio, non pode ser máis oportuno. Reproduzo só, pola súa vixencia, o primeiro parágrafo:

Os que tódolos días pensamos no porvir da Galiza zugamos da Terra Nai esperanzas dabondo pra seguir vivindo. Mais as veces considerando a xiada indeferenza dunha grande parte da opinión galega, síntese senón dúbida unha ferinte vergonza.

Manifesto dos libreiros e editores andaluces

Os libreiros, distribuidores, editores e autores de Andalucía, co apoio solidario das Asociaciones Nacionais do sector do libro e doutras Comunidades Autónomas de España, fixeron público hoxe o seguinte MANIFESTO sobre a cuestión da gratuidade do libro escolar mediante a modalidade de préstamo. En Galicia sofrimos idéntica problemática.

Los libreros, distribuidores e autores de Andalucía manifiestan:
Su defensa de una educación de calidad, en condiciones de igualdad y de dignidad, para todos los escolares de Andalucía.
Su apoyo a una verdadera gratuidad de los libros de texto, adecuada a las necesidades pedagógicas, pensada con criterios actuales y europeos y que no perjudique al entramado cultural de Andalucía.
Su exigencia de una política clara, coherente y rigurosa de bibliotecas escolares en los centros de enseñanza de Andalucía, como instrumento indispensable que son de una educación moderna y de la adecuada socialización e integración de todos los estudiantes.
Su muy grave preocupación por el carácter injusto y discriminatorio del modelo de supuesta gratuidad de los libros de texto adoptado por la Consejería de Educación, en el que no habrá libros gratuitos para los escolares andaluces, sino libros usados, de segunda mano, en préstamo.
Y, por tanto, su firme oposición al repentino abandono por la Consejería de Educación de un sistema de gratuidad actual y moderno, del que ha sido pionera Andalucía, como es el cheque-libro, al optar por un sistema obsoleto, en proceso de abandono o abandonado ya en otros países europeos, por ser totalmente contrario a las exigencias y necesidades pedagógicas de nuestro tiempo.
Que el sistema de préstamo que quiere implantar la Consejería es totalmente innecesario de cara al próximo curso escolar, ya que los materiales o libros de texto de los cursos 1º y 2º de Educación Primaria son fungibles y de un solo uso, por lo que, en ningún caso, podrán ser prestados a otros niños y niñas.
Que, en contra de lo manifestado por la Señora Consejera de Educación, los representantes del sector del libro nunca se han manifestado contra la gratuidad de los libros de texto. Lo que solicitan al Gobierno de Andalucía y a su Consejería de Educación es que se oigan sus argumentos y análisis y se busque, entre todos, el sistema más favorable para los intereses de los escolares y de sus familias, para una educación de calidad y para el adecuado desarrollo de la cultura en Andalucía, así como para el libro y para el conjunto del sector profesional del libro en Andalucía.
Su decidido apoyo al sistema del cheque-libro, más moderno, más justo y con mayores prestaciones pedagógicas y que ha tenido, además, un efecto dinamizador sobre la actividad librera y editorial en Andalucía. Por lo que debe seguir siendo la base de cualquier planteamiento sobre el futuro de la gratuidad de los libros de texto en Andalucía.
Su rechazo al modelo de préstamo por ser pedagógicamente inadecuado, porque conlleva la obsolescencia de los libros y el uso limitado y restringido de los mismos. Y, además, porque es un modelo, cuya aplicación contribuirá al cierre de muchas librerías y, consiguientemente, a la destrucción de una red de servicios libreros que son un elemento fundamental para el fomento de la lectura y para la formación intelectual de niños y adultos en Andalucía.
Que, igualmente, frenará e impedirá el desarrollo y consolidación de la incipiente industria editorial andaluza y, sobre todo, el de las editoriales que dedican una especial atención, desde el punto de vista educativo, a las cuestiones específicas de Andalucía.
Que, como consecuencia de ello, se dificultará el trabajo y difusión de los autores y creadores andaluces, especialmente de los que prestan una mayor atención a las cuestiones específicas de Andalucía.
Que el modelo de préstamo tal como se pretende imponer en Andalucía crea, en la práctica, una situación de comprador único, que predetermina las condiciones del mercado y de los precios, lo que, a nuestro juicio, es ilegal y atenta directamente contra las leyes de la libre competencia.
Por todo ello,
la Federación Andaluza de Libreros (FAL),
los distribuidores andaluces asociados en ADILE,
la Asociación de Editores de Andalucía (AEA),
la Asociación Colegial de Escritores (ACE) de Andalucía
así como
la Confederación Española de Gremios y Asociaciones de Libreros (CEGAL),
la Federación de Asociaciones Nacionales de Distribuidores de Ediciones (FANDE),
la Federación de Gremios de Editores de España (FGEE),
la Asociación Nacional de Editores de Libros de Enseñanza (ANELE) y
la Asociación Colegial de Escritores (ACE)

Manifiestan, respetuosamente, pero con toda claridad, su más firme protesta por la actuación de la Junta de Andalucía y especialmente de la Consejería de Educación de la misma; y solicitan y apoyan, con la misma firmeza y respeto, que se abra un proceso real de diálogo y de análisis que permita encontrar el modelo de gratuidad de los libros de texto más adecuado y conveniente para las familias andaluzas y para el buen aprovechamiento de los alumnos y alumnas andaluces, y que no ponga en peligro a la cultura andaluza, de la que forman parte inseparable las librerías, los distribuidores, los editores y los autores andaluces, como así lo reconocen y comparten todas las partes implicadas en el denominado Pacto Andaluz por el Libro, precisamente creado por la preocupación ante los preocupantes índices de lectura de nuestra Comunidad Autónoma.

En Sevilla, a 20 de abril del año 2005, en vísperas del Día Internacional del Libro y del Derecho de autor.

Polémicas e cainismo

Neste país noso todas as polémicas, sexan tanto as políticas como as culturais, caracterízanse polo seu cainismo e falta de matices. Será posible, algún día, contar con maior rigor e xenerosidade nos debates? Quizais, o problema estea na nosa falta de perspectiva histórica. Fáltanos un horizonte compartido?

Foise co Bento

19-04-2005: Praia Copacabana, Rio. Foise co Bento.

O portugués e o galego

Jaureguizar participa na polémica sobre as relacións entre o portugués o galego, suscitada en Periférica tras a publicación o mes pasado do adianto da novela de Rivas. Que dous intelectuais portugueses debatan con argumentos poderosos sobre a nosa lingua é unha magnífica noticia. Amosa que, afortunadamente, son cada día máis as persoas interesadas en Portugal pola lingua e cultura galegas.
Agardamos impacientes os comentarios de Jaure, que nestes días anda predicando en universidades portuguesas do norte, sobre as relacións entre o portugués e o galego.

Premio Cartafol ao mellor libro do ano

Saudamos a iniciativa da creación do Premio Cartafol ao mellor libro galego publicado no ano 2004 nas modalidades de narrativa e poesía.
Xeralmente, os premios outorgados pola crítica á obra xa editada son os máis valorados por autores, editores e lectores. Agardaremos ao fallo o vindeiro 17 de maio. Parabéns a Moisés R. Barcía e ao seu equipo do Cartafol dos libros.

The White Ravens 2005

Outra noticia da Fiera foi coñecer o Catálogo de The White Ravens 2005, onde aparecen relacionados os famosos corvos brancos cos que a Biblioteca Internacional da Mocidade de Munich distingue cada ano a calidade de libros infantís e xuvenís editados en máis de trinta linguas de cincuenta países. Á lista galega haberá que engadir O brindo de ouro de Xesús Manuel Marcos (Premio Merlín 2005), Bolboretas de Xabier P. Docampo e Xosé Cobas ( omellor libro de 2004 para pawley) e ¿Que contan as ovellas para durmir? de Kiko Dasilva.
Causoume extrañeza que na lista castelán se incluíse El armiño duerme de Xosé Antón Neira Cruz, tradución do orixinal galego (o formidable O armiño dorme), galardonado co Premio Raíña Lupa 2002 e editado en 2003. O seu autor foi o único dos distinguidos galegos que puido recoller en Bologna o catálogo; coincidimos con el fugazmente no estand dos editores cataláns.

Memoria de ferro

No artigo da semana recomendo vivamente a Memoria de ferro de Antón Patiño.

Autores a seguir

O máis bonito da Fiera é contrastar os descubrimentos que fixo cadaquén.

No libro ilustrado os editores franceses continúan ofrecendo bo gusto e unha innovación permanente. Sen embargo, na ficción para xoves (esa "young fiction" tan popular hoxe) os autores e autoras en fala inglesa son os que máis expectativa crean. Apunto algunhas pistas a seguir: Aidan Chambers (Premio Andersen 2002, apenas traducido en castelán, coa excepción dese soberbio Postales de la tierra de nadie, un dos mellores libros sobre a identidade sexual que teño lido); Sandra Gloover (na feira presentábase a súa última novidade, Spiked!); Philip Pullman (Premio Astrin Lindgren deste ano, de quen se teñen traducido varios dos seus títulos, Marilar recomenda Luces del norte); Melvin Burgess (o autor do guión e da novela de Billy Elliot, de quen hai traducido ao galego (sen cortes ningúns) a estremecedora Ionqui e que, recentemente publicou a durísima Doing it).

Sen esquecer nunca nesta relación, ao grande dos grandes (é a miña querenza) Jostein Gaarder, claro! Produciume unha intensa emoción ver as edicións orixinais dos seus libros en noruegués no estand de Aschehoug. Gaarder amosa que é posible o nos soño.

Censura

Jordi Sierra i Fabra expúsoo con claridade no coloquio de autores: " a censura está maltratando os nosos libros. Pido aos editores un pouco de respecto e que lle fagan menos casos aos seus comerciais e ás APAS".

Estou de acordo con prolífico autor catalán (fai unha literatura realista, comprometida, dura e directa). Algúns editores estanse deixando enganar polo engado da prescrición escolar dos libros de literatura infantil e apostan polo "politicamente correcto". Sei que este non é o caso dos editores galegos (moitos editores sorpréndense que editemos algúns libros), mais tamén teño a convicción de que a denuncia de Jordi é certa. Honestidade, sinceridade, valor e verdade son principios que debemos defender os editores que pretendemos formar un criterio literario e moral cos nosos libros.

Día Roald Dahl

Día Roald Dahl

O venres foi o día dedicado na Fiera a Roald Dahl. Random House, a nova editora do xenial escritor inundou os corredores con enormes bolsas azuis baixo o rótulo de Verses and songs, o novo libro que promocionan. Chamoume a atención que o estand do xigante da edición americana (propiedade dos alemáns de Círculo de Lectores) estaba situado, fronte con fronte, con Penguin (os editores ata agora de Dahl). Velaí a competencia feroz.

O interese pola obra de Dahl segue vivo (sobre todo en Italia e nos países de fala inglesa), un feito que me anima moito, cando nos acabamos de editar os nosos dous Charlies.

Beber soños con palabras descarreiradas

O momento máis interesante da Fiera foi o coloquio dos autores convidados polo Ministerio de Cultura. Felicidad Orquín moderou unha mesa na que propuxo a Emilio Pascual, Marilar Aleixandre, Agustín Fernández Paz, Jordi Sierra I Fabra e Gustavo Martín Garzo que abordasen, durante vinte minutos, a súa visión sobre "Unha nova literatura para distintas realidades". En realidade tratábase de que cada un deles expresase a súa poética sobre este subxénero, a chamada literatura infantil e xuvenil, a que aborda os temas do noso tempo e que, teoricamente, vai destinada a un público específico, o dos nenos e nenas. Apuntei na libreta a atinada definición que Felicidad fixo da LIX: "literatura complexa de escritura transparente.

Mágoa que o coloquio, de grande calidade literaria, fose case clandestino (medio cento de asistentes, editores españoles na súa grande maioría), e tivese escasa repercusión (a pesar de contar cunha destacadísima participación galega, os medios galegos non deron noticia ningunha, se facemos a excepción da nota de Europa Press sobre o desenvolvemento da Fiera, elaborada por unha colaboradora de Kalandraka presente na feira). En Bologna só estaban presentes as cámaras de TV3 que seguían a presenza da Conselleira de Cultura da Generalitat. O fracaso organizativo do Ministerio, sendo España o país convidado, foi evidente.

As intervencións máis acaídas do coloquio foron as dos autores galegos. Tanto Marilar como Agustín brillaron, ofrecendo senllos discursos fermosos, literariamente ben construídos sobre a súa concepción da literatura infantil e xuvenil.

Marilar construíu a súa intervención arredor da idea de que as palabras descarreiradas necesitan, igual ca os soños, ser plantadas de novo para que delas agrome unha nova realidade. Explicou como palabras descarreiradas como desventura, rapaza, disidente foron o xermolo de tres das súas obras (A expedición do Pacífico, A banda sen futuro e Rúa Carbón, a novela inédita que Xerais publicará en maio), reivindicando o papel que nesas novelas realiza dos soños "o futuro non está escrito en ningures"), da memoria ("permite disolvernos da desolución da morte) e do conflito ("sermos capaces de cruzar as liñas de fronteira"). Marilar rematou a súa intervención (xenial!!!) propoñendo a necesidade de que lectora e lector asuman riscos, sen eles non se poden acadar os soños.

Pola súa banda, Agustín construíu a súa poética a partir da afirmación, "todos os meus libros están tecidos cos fíos da miña vida" e das citas de Cunqueiro, "precisamos beber soños coma quen bebe auga", "un escritor debe ter a obriga de contar a totalidade humana". A partir delas, argumentou que inventa historias nun contexto realista, nas que paradoxicamente irrompe un elemento fantástico, xa que isto permítelle profundizar na realidade ("Aquí, negro sobre branco, rexen outras leis"), rememorando o verso da premio Nobel polaca Wislawa Szymborska. A partir de aí puxo algúns exemplos dos seus libros (Aire negro, Cos pés no aire, No corazón do bosque...), reivindicando unha novela que funcione coma un iceberg, aspirando a dirixirse a lectores de todas as idades.

Media Vaca

Muñoz Bachs

Impresionáronme os libros de Media Vaca. Esta é unha pequena editorial, nacida en Valencia hai seis anos, que se dedica a editar tres libros ilustrados cada ano, tanto para adultos como para nenos. Hai meses publicou os Retratos furtivos de Luís Seoane. O seu catálogo é prodixioso, deses poucos nos que un quixera contar con todos os seus libros. Recomendo vivamente Crímenes ejemplares de Max Aub, Alfabeto sobre la literatura infantil de Bernardo Atxaga, e, sobre todo, No tinc paraules de Arnal Ballester. O traballo dos ilustradores é espectacular (Carlos Ortín, Noemí Villamuza, Alejandra Hidalgo...) . Media Vaca é a edición concibida como un oficio artesanal. O sitio web é tan coidado como o catálogo (recomendo unha visita demorada).

Media Vaca forma parte dese selecto grupo de editores del País Valenciá, como Edicións de Ponent e Edicións Bromera (coa que nós colaboramos estreitamente) que están ofrecendo unha edición de cultura de calidade para un público amplo.

Editor emigrante

Unha das mellores cousas que me sucederon estes días foron as horas de conversa devagariño con Vicente Paz Fernández, o máis veterano editor educativo brasileiro. Nacido en Camoedo, Sada, emigrou hai corenta anos ao Sao Paulo. Mestre formado na Coruña, fíxose editor no Brasil, onde dirixiu durante vinte e cinco anos Ática e Scipioni, as dúas primeiras editorais de libro de texto en fala portuguesa (editan millóns de exemplares). Desde hai un ano, promove un novo proxecto, Escala educacional, que xa leva editado máis dun centenar de títulos.
Vicente fala unha lingua fermosa, mestura do galego mamado na beiramar ártabra e o portugués paulistano, que cativa pola súa prudencia e entusiasmo. Moito lle agradecín estes días nos cafés da mañá (tiven a fortuna de atopalo hotel) a insistencia que me fixo na idea de que o traballo da edición se basea no coñecemento como principal materia prima. Deume moitos azos e moitos agarimos de editor veterano, culto e elegante.
Voamos xuntos para Galicia (ven visitar ao seu irmán) e comprometémonos a colaborar en proxectos comúns (traducirá varios títulos xuvenís nosos). Mágoa que Vicente sexa un total descoñecido no seu propio país. O seu traballo como editor emigrante merecería ser valorado.

OQO Editora

Tras o coloquio cos escritores, soubemos do nacemento de OQO editora. Tres rapazas entregaron tarxetas desta nova editora de literatura infantil, con sede en Pontevedra. O novo proxecto, animado por Eva Mejuto (a quen onte botabamos en falta na Feira, ela chegou hoxe), pretende ter listo os seus catro primeiros libros dentro dun mes e medio. O logo da editora e as súas palabras fundacionais son atractivas:

A nada non é espazo baleiro, senón medio de creaciòn de vida. O noso espazo, cheo de ar, está impregnado de sementes, na realidade e na imaxinaciòn. Calquera burato suxire a existencia dunha voz, mais hai unha trampa máis evocadora ca un simple burato redondo: pozo sen fondo ou cráter de volcán, ollo, boca, sol...

Kalandraka

A única editora galega con estand propio é Kalandraka. As tres persoas, que están na feira, da editora de álbums infantís non paran. Kalandraka Editora S.L., a matriz pontevedresa, diversificouse en apenas cinco anos, conformando unha rede de edición en varias linguas e de exportación a diversos mercados; desa necesidade naceron: "Kalandraka Ediciones Andalucía", "Kalandraka Editora Portugal" e a propia empresa de comercialización e distribución da rede. A calidade e orixinalidade do seus álbums revolucionou o mercado, sendo reconhecida de xeito unánime polo sector. Parabéns para Ballesteros e cía.

La lingua delle farfalle

Un dos escaparates da libraría Feltrinelli está dedicado ao lanzamento de La lingua delle farfalle, o libro no que se antologan contos de Rivas procedentes de Que me queres, amor?, Un millón de vacas e Ela, maldita alma. Contei 20 exemplares no escaparate. Nunca antes vira no país noso unha atención promocional deste tipo para a literatura galega. Na lapela do libro, Manolo é presentado como "a figura máis internacional da literatura galega".

Estou sorprendido da expectativa que hai sobre a nosa narrativa para mozos ("young fiction", chámana os axentes). Creo que hai interese real por traducir varios dos nosos títulos. Hoxe foi un moi bo día. As opcións concretaranse pouco despois da feira. Hai esperanzas.

Escapamos da Fiera e ruamos o centro con Marilar e Agustín. Eles deberán intervir no coloquio de manhá co resto dos autores que trae convidados o Ministerio de Cultura. Véxoos contentos. Como non estalo nunha cidade con este rueiro tan sensato: Via Luchino Visconti (nacido aquí en Bologna), Parque Stalingrado, Aeroporto Giulielmo Marconi, Piazza Galileo?...

Acabei cos dous paquetes que trouxen. Tres días. En canto remate de postear fumarei (debo saír fóra do hotel) o derradeiro da xornada.

Manteis

Fixen algunhas xestións e contactos. Foi interesante a entrevista con Sinéad Mac Aodha do servizo Ireland Literature Exchange (unha institución semellante o que pretendemos sexa o noso futuro Instituto Rosalía de Castro). Axuda a pagar a tradución das obras de autores irlandeses e mesmo, unha vez editada, á promociòn.

Sobre as dimensións da Feira. Medrou, indubidablemente, e a pesar da redución da presenza dos editores europeos (sobre todo espanhois e franceses). A forza emerxente, que provoca o crecemento da Feira, son os países asiáticos (Corea e Xapón pretenden facerse un oco en Europa cos seus produtos para a infancia).

O serán convida a visitar a cidade. Aquí en todos os cafés as mesas das terrazas están cubertas por manteis. Un detalle de bo gusto e de autoestima. Mais de cafés e xelados falaremos logo.

New Horizons award

A de Bologna son dúas feiras do libro: a dos editores e a dos ilustradores. A segunda ten as formas das peregrinaxes. No hall central hai unha enorme parede cuberta de debuxos e tarxetas de contacto de artistas novos que chegan cos seus cartafoles cheos coa esperanza de poder atopar un editor. Non é doado facerse un oco entre tanto rebumbio.

Interesoume a exposición de ilustradores. O mellor: o espazo dedicado a Max Velthuis, o holandés que morreu o pasado ano (Xerais publicou dúas series de catro títulos dos seus traballos para primeiros lectores). A simplicidade do xesto gráfico e o clasicismo da técnica (mestura de gouches e lapis) non perden un ápice de modernidade. Bonito e orixinal traballo è, tamén, o dunha ilustradora coreana, Hee-Na-Baek, que mestura fotografìa, colaxe e trazo, e o dunha xaponesa, Yusuke Yoneza, que fai unha caras cuns ollos que lembran aos que facìa Dìaz Pardo.

O de Espanha como país convidado é un pequeno (ou grande) fracaso. O salientable: a arquitectura efìmera da exposiciòn de ilustradores (sò un artista galego). A ministra Carme Calvo suspendeu a súa presenza na inauguración, por mor de atender asuntos máis importantes; algún dos responsables do Ministerio falaba en "petit comité" que preferira non perderse a Feira de Abril. Sexa coma for, Calvo demostrou no primeiro ano do seu mandato que non é unha persoa de letras; ela prefire cousas máis aparentes. Viva o espectáculo!

O estand de Galicia é bo. Amplo, ordenado e bastante vistoso. As pezas de Xan López Domìnguez son o máis gabado polos visitantes. O cadro galego estaba hoxe formado por media ducia de membros da AGE, dous escritores (convidados polo ministerio) e dous funcionarios da Consellaría. Non había, como ven sendo tradicional xa nos últimos anos, ningunha presenza institucional.

Manhá tratarei de ver os libros premiados. Chámame a curiosidade o "New Horizons Winner", titulado Ubucuti bw´imbeba n´inzo vu, de John Kilada, de editions Bakame de Kigali, Rwanda.

Bologna na brétema

As cinco e media recólleme un taxi na casa. O fulano ten ganas de palique. Confésame que leva conducindo dende as catro da tarde. Pregúntolle ónde naceu. "En Cali, pero llevo ya cinco anos en Galicia". En Colombia deixou unha noiva, moi bonita, aínda que a moi "desgrazada" meteuse na droga ("ahora se inyecta, es una bomba"). O taxista regresa dun servizo para un ionqui que quería pillar nos apartamentos de Teis. Cobroulle quince euros "para nada", xa que a xitana mandouno a tomar polo cu ("como dicen ustedes") e non quixo venderlle ("pensé que me pegaba, cuando lo dejé en la Porta do Sol"). Cóntame que no seu país traballou como condutor de autobús e de trailer, mais cando chegou a Espanha non lle reconheceron os seus carnés ("aquí todo es papeleo, papeleo", insiste con moita graza). Currou dous anos na construción, mais non lle gusta. O seu é ser chofer. Está contento con esta quenda de tarde ("haré un poco de plata y saco lo suficiente para los carnés de camión". Cando lle pago, comprobo que o pobre cae co sono ("a las seis entrego, tenga buen viaje"). Nunca trece minutos de parolada de madrugada déronme para saber tanto.

No aeroporto comezo o primeiro orixinal. Non consigo concentrarme. Distráeme a conversa dos tres marinheiros que estàn ao meu carón. As súas historias de campanhas petroleiras lévanme a orella. Cada vez que collo un avión convénzome de que esta é a xente de máis mundo e máis viaxada coa que contamos no paìs.

Trabalho catro horas en Madrid e falo unha chea de veces polo celular.

Problemas. Cada vez é máis difícil fumar. En todo o día apenas dez ou doce pitillos. Mesmo, tres horas sen apagar. O meu maior éxito nos seis últimos meses. Acabarei sendo partidario desas prohibicións?

Bologna recíbenos triste baixo a brétema e cunha temperatura inusualmente baixa. Ceo o clásico antipasto do hotel (probeinos melhores) e no sofá repaso cansado La Reppublica (dentro de todo o edificio é vietato fumare). Indubidablemente sobre a cuestión do cónclave aquí están moito mellor informados ca nós: o maior problema que ten Tettamanzi (un dos favoritos italianos) para ser elixido é ser pequeno e gordecho. Os cardenais queren un papa atlético. Velaí o verdadeiro culto ao corpo.

Desculpas pola ortografìa, o teclado italiano non reconhece os nosos tiles, nin existe a letra do Cervantes.

Viaxes

Afeito a ler ás viaxes de Cesare e Plattdorf, recomendo seguir a que estes días conta Gago. É do melloriño que teño lido nos blos. Dentro dunhas horas eu marcho para Bologna, vía xornada de traballo na cidade da Almudena. Como sei que non durmo nos hoteis, metín na maleta os tres primeiros orixinais. Comezan intensos días de lectura.

Mans libres

Se a información é boa (esta xente, ata agora, ten apuntado de cheo, portazo incluído), imos ben aviados para poder contar cunha alternativa. A carreira de relevos non é a disciplina que mellor domina o actual BNG.

Caligrafía

Creo o que o fío que mellor une o meu traballo anterior como profesor de educación infantil e o actual de editor é o meu interese pola caligrafía. Esa devoción polas letras e as súas formas, polo surco do lapis e da pluma, ese marcar un trazo aparente sobre a nada (sexa a pizarra, a libreta, o folio en branco ou a mesma auga), ese deixar ennobelarse nas lazadas é un pracer no que non deixo de insistir cada día. Moitas veces téñenme dito que a miña escritura é a de mestre, o que constitúe unha gabanza que moito agradezo.

Desa devoción pola caligrafía (transformada no mundo da edición en tipografía) naceu o proxecto do libro X. espazo para un signo, que hai dous nos propuxo o calígrafo Lázaro Enríquez, a maior autoridade que coñezo nese terreo. Unha obra, coa que pretendemos conmemorar o vinte e cinco aniversario da editorial, que propicia un diálogo entre as variacións gráficas e pictóricas do X (o grafema e fonema diferencial da nosa lingua), creadas por Lázaro, e os textos escritos expresamente para o libro por unha ducia dos nosos poetas. O resultado deste diálogo é sorprendentemente fermoso, quizais porque a palabra dos poetas acada diferentes lecturas cando renace do trazo do calígrafo.

A caligrafía debe traballar o ar e entregarse ao vento. Solto e sentido. Sentíndose solto... É o xesto do corazón escrito. Lázaro Enríquez.

Portugalicia

O adianto da novela de Manuel Rivas en portugués provocou un interesante comentario en Periférica sobre a calidade da tradución e a proximidade entre as nosas dúas linguas.

Mañá agardo poder pechar a edición do que será o primeiro manual de portugués para galegos. Prepárao unha profesora portuguesa que fala un galego magnífico.

Quen dixo que vivamos virados de costas?

Proporcións

Que é o que ten este libro de relatos para gañar todos os premios? Lino, antes de ser editado, e creo que o fixen con moita atención e interese, e non lle atopo explicación literaria convincente ao seu éxito entre os críticos. Semella que as miñas proporcións non son as dos xurados que o premian. O de Miguel, sen embargo, premiado tamén a semana pasada polos libreiros, paréceme ben merecido.

Poeta, republicano, exiliado, comunista

Lorenzo Varela, no medio, xunto a dous compañeiros das Milicias Republicanas

Onte presentamos no Marco os dous libros de Carlos L. Bernárdez sobre Lorenzo Varela. Magníficas foron as intervencións de Manuel Forcadela, o profesor Xesús Alonso Montero e o autor.

XAM fixo unha contundente denuncia da campaña que os sectores conservadores (desde a propia Xunta e a súa presidencia, ou mesmo desde posicións nacionalistas ou galeguistas) están facendo contra a figura do poeta de Monterroso, menosprezándoo como "poeta menor de escasa obra galega" e ocultando o seu carácter de republicano, exiliado e militante comunista (substituídos os tres termos polo eufemismo de "poeta emigrante").

Comparto as opinións de XAM (un dos poucos defensores, xunto con Isaac, de Varela naqueles días xélidos da súa volta do desterro): lendo os seus versos de non hai posibilidade de ocultamento, o seu foi un exercicio de conciencia e de dignidade, onde a sombra permanente da guerra e a imposibilidade de vivir na terra configúranse como a república da nostalxia e do silencio. Este ano o Día das Letras Galegas merece o apoio máis entusiasta e comprometido dos que cremos na posibilidade de rachar o muro de silencio do exilio e levarlle aos seus protagonistas cestos cheos de pombas e mazás.

Rromipén

Hoxe, día do pobo xitano, é bo saudar o número que a Festa, a magnífica revista que dirixe María Xosé Queizán, dedicou recentemente a etnia do pobo xitano.

Oito millóns de europeos, seiscentos mil deles españois sofren o alarmante crecemento do racismo e do medo ao outro que se está producindo en todo o continente. Non está mal recordalo e non virarlle ás costas á realidade dun pobo nómade coa que nos topamos diariamente.

Obxectivo un

A grande noticia do día. Seguro que os tres aspirantes quedaron aliviados.

Apoiamos unha cultura libre

Morreu Lodares

Sei polo crítico Manuel Rodríguez do falacemento onte do lingüista Ramón Lodares nun accidente de tráfico. O autor do Paraíso políglota polemizou con frecuencia e con impiedade sobre as políticas de normalización lingüística do galego, catalán e éuscaro.

Aínda recordo como nos anoxou hai cinco anos a súa intervención no Club Faro de Vigo amosando unha preocupación inxustificada polo futuro do castelán debido aos efectos que provocan as políticas de normalización lingüística que se levan adiante, dende a aprobación da Constitución de 1978, en Cataluña, Euskadi e Galicia. Isto permitiulle “atacar”, non atopo un termo máis sutil, de forma feroz á nosa lingua e á identidade dos galegos, utilizando de forma provocadora a figura de Rosalía de Castro, a matriarca da nosa literatura nacional.

Que a terra lle sexa leve!

Elementos de crítica literaria

Acollo con alegría as primeiras opinións do manual de crítica que editamos recentemente. Semella que pagou a pena o esforzo do equipo de Casas. Creo que contribuirá a densificar o noso debate sobre a crítica, ao tempo que a robustecer academicamente o sistema literario de noso.

Triunfo da morte

Miguel Anxo proporciona hoxe, entre tanto ruido, un contrapunto necesario que recomendo vivamente.

Apoio a Marta Mata

Recibo na caixa de correo unha iniciativa oportunísima que merece o meu apoio máis entusiasta.
Transcríboa:

O pasado 17 de febreiro o Consello Escolar de Estado aprobou unha resolución pola que se pedia ó Goberno que a asignatura de relixión deixase de formar parte do currículo na escola pública renegociando os acordos co Vaticano no que fora preciso. A votación, cunha asistencia minoritaria, resultou empatada polo que a Presidenta, Marta Mata, fixo valer o seu voto de calidade para aprobar a resolución. As organizacións e os medios partidarios da situación anterior desenvolveron desde entón unha dura campaña personalizada na figura de Marta Mata pedindo a súa dimisión e rexeitando o contido da resolución. Os que pensamos que a presencia da relixión na escola é un residuo histórico, un atranco para integración e unha vulneración dos dereitos das persoas vemos con preocupación este tipo de actuacións. Pero a preocupación tornase en indignación cando se somete a unha persoa como Marta Mata a todo tipo de recriminacións. Sabemos moi ben o que representa Marta Mata: a continuidade histórica cos tendencias transformadoras da II República, o traballo colectivo dos movementos de renovación pedagóxica durante o franquismo e a persistencia nestas metas na democracia que a levou a presentar a dimisión do Consello escolar do estado durante o goberno do PP e a asumir a presidencia de novo despois do 14 de marzo. Recoñecemos en Marta Mata a un colectivo que loita pola transformación da escola e por iso queremos facerlle chegar a nosa solidariedade e vos invitamos a facelo enviando correos de apoio ó c.escolar@educ.mec.es
ou "pegando" comentarios en
http://martamata.blogspot.com/

Sobre a LOE

No artigo da semana matizo as primeiras valoracións que fixen sobre a LOE.

España aconfesional?

Despois das cinco horas de debate desta tarde na televisión da Conferencia Episcopal (algo tan incrible como vergonzoso) comprobo que Escolar ten toda a razón:

"Tres días de luto oficial, a pesar de que la Constitución define el Estado como aconfesional. Los políticos españoles, presidente del Gobierno incluido, han suspendido la campaña vasca y el resto de la actividad política. La supuesta ofensiva anticatólica del gobierno y la izquierda parece haberse desvanecido con el óbito papal. En los grandes medios, independientemente de su posición ideológica, la corrección política y el respeto atávico a los muertos puede con cualquier reflexión crítica." Otro análisis de Periodistas 21: "El desafío imperial de la iglesia".

Axeonllados

Liberation

Prometinme non postear sobre a noticia; sen embargo, a saturación mediática abafante impídeme non facelo. Os medios mundiais máis influíntes, especialmente as teles públicas, axeonlláronse diante do poder da Igrexa e o seu control do rito e do espectáculo de masas. A pesar da crise do seu cadro de persoal (especialmente en España) que sofre, a Igrexa católica amósase, nestes seus días de gloria, orgullosa da súa capacidade de influenza sobre a maioría dos estados.

Non vou criticar aquí ao papa Wojtyla; quédome coa súa oposición á guerra, o seu respecto para todas as linguas, etnias e pobos e a súa defensa dos dereitos humanos. Sen embargo, escoitando os ditirambos elexiacos do correspondente no Vaticano da televisión pública, pregúntome: u-lo estado laico, ou canto menos aconfesional, ao que todos temos dereito?

Non dubido da importancia para a humanidade da morte deste vixía da tradición e, tampouco, do respecto que merecen as exequias deste velliño entrañable. Sen embargo, todo este espectáculo audiovisual asolagante (rosarios, cánticos e misas retransmitidas en directo), tan coidadosamente improvisado, irrítame profundamente. E o que está por chegar nos vindeiros días...

Mellor libro do ano

Onte á noite fomos a Auria a participar na cerimonia de fallo dos Premios Irmandade do Libro organizados pola Federación de Libreiros de Galicia. Tivemos a fortuna de recibir o premio ao mellor libro de 2004. Foi unha alegría, sobre todo, porque supón un primeiro recoñecemento para o traballo xigante que realizou Antón Costa durante unha década.

Os editores debemos agradecer a existencia de premios a obras xa editadas (moi escasos en Galicia), porque supoñen unha visibilidade para o noso traballo. Agradecemento maior cando son os libreiros (eses militantes fantasía da causa da lectura) os que recoñecen a calidade dunha obra inserta nunha concepción da edición estritamente cultural, que, ademais, e a pesar das súas dimensións (1.280 páxinas), non recibiu axuda ningunha institucional para a súa publicación. Feito máis significativo, aínda, por non tratarse dun libro literario, que xeralmente reciben unha maior atención. Agardo que este premio nos axude a continuar dando a coñecer unha obra da que, tanto o seu autor como os editores, nos sentimos tan orgullosos.

Día do libro infantil

Jagdish Joshi

Hoxe celebramos o día internacional do libro infantil, coincidente co bicentenario do nacemento de Andersen. A tradicional mensaxe do IBBY correspondeu á escritora india Manorama Jafa e o cartel ao ilustrador Jagdish Joshi.

Reproduzo a tradución realizada polo amigo Jose Antonio Gomes para a APPLIJ, Associaçao Portuguesa para a Promoçao do Livro Infantil e Juvenil.

O texto paga a pena lelo de vagariño.

Os livros são os meus olhos mágicos

Há muito, muito tempo, vivia na Índia antiga um rapaz chamado Kapil. Além de gostar muito de ler, era extremamente curioso. Tinha a cabeça cheia de perguntas. Por que motivo o Sol era redondo e por que mudava a Lua de forma? Por que cresciam tanto as árvores? E por que razão as estrelas não caíam do céu?Kapil procurava as respostas em livros de folha de palmeira escritos por homens sábios. E lia todos os livros que encontrava.Ora, um dia, estava Kapil ocupado a ler quando a mãe lhe deu um embrulho e disse: «Arruma o livro e leva esta comida ao teu pai. Já deve estar cheio de fome.»Kapil levantou-se com o livro na mão e fez-se ao caminho. Enquanto percorria o duro e acidentado trilho que atravessava a floresta, não parava de ler. De súbito, o seu pé bateu numa pedra. Tropeçou e caiu. E logo um dedo começou a sangrar. Kapil ergueu-se do chão e continuou a caminhar e a ler, com os olhos colados ao livro. Não tardou a bater noutra pedra e, uma vez mais, estatelou-se. Desta feita doeu-lhe mais, mas o texto escrito em folha de palmeira fê-lo esquecer as feridas.De repente, um clarão surgiu e ouviu-se um riso melodioso. Kapil levantou os olhos e deparou com uma formosa senhora, vestindo um sari branco. Ela sorria e uma auréola de luz rodeava-lhe a cabeça. Estava sentada num cisne branco e gracioso. Numa das mãos trazia um luminoso rolo de pergaminho. Com outras duas segurava um instrumento de cordas chamado veena. Estendeu a quarta mão para o rapaz e disse: «Meu filho, estou impressionada com a tua sede de conhecimento. Quero dar-te uma recompensa. Qual é o teu maior desejo?»Kapil pestanejou de espanto. Diante dele encontrava-se Saraswati, a Deusa do estudo. No instante seguinte, o rapaz cruzou as mãos, fez uma vénia e murmurou: «Por favor, Deusa, dá-me um segundo par de olhos para os pés, a fim de que eu possa ler enquanto caminho.»«Assim seja» – e a Deusa abençoou-o. Tocou na cabeça de Kapil e a seguir desapareceu entre as nuvens.Kapil olhou para baixo. Um segundo par de olhos brilhava-lhe nos pés e ele deu um salto de alegria. Logo a seguir, fixou os olhos no livro e desatou a caminhar pela floresta, apenas conduzido pelos seus pés.Graças ao amor pelos livros, Kapil cresceu e tornou-se um dos sábios mais ilustres da Índia. Em toda a parte era conhecido pela sua imensa sabedoria. Também lhe puseram outro nome, Chakshupad, que em sânscrito significa «aquele cujos pés têm olhos».Saraswati é a deusa do estudo e do saber, da música e da fala.Esta é uma antiga lenda indiana sobre um rapaz que descobriu como o saber é transmitido pelas palavras, essas palavras que os homens sábios escreviam em manuscritos de folhas de palmeira.Os livros são os nossos olhos mágicos. Dão-nos informação e conhecimentos e servem-nos de guias nos difíceis e acidentados caminhos da vida.

Volve Suso de Toro

Grupo Revisión Deseño para Xerais

Estou satisfeito porque hoxe enviamos felizmente o novo libro de Suso de Toro ao prelo. Unha obra que recolle medio cento de artigos que naceron dun acto cívico do autor, dun sentido do deber e da civilidade que ten ver coa ética e só dun xeito oculto e subterráneo coa estética. Forma parte, con Nunca máis Galiza á intemperie e Españois todos, dunha triloxía inesperada na que narra e interpreta dende a súa subxectividade un ciclo histórico extraordinario, un tempo agónico que aínda vivimos. Tres libros nacidos da conmoción que supuxo a actuación do goberno de José María Aznar no asunto do Prestige e escritos dende a historia persoal, a memoria do país de noso, a memoria española compartida e as profundas conviccións democráticas e federalistas do autor.

Un libro que propón a través do diálogo outra idea política de España e de Galicia. Unha ferramenta para abrir un tempo novo para unha sociedade como a galega que quere ser aberta e plural, decididamente libre.

Será publicado simultaneamente en galego, castelán e catalán e será presentado con motivo do día do libro. Confeso que estou moi ilusionado con esta saída. Agardemos pola resposta dos lectores.